Artificiële intelligentie ontketent revolutie in medicijnontwikkeling
Artificiële intelligentie (AI) is aan een opmars bezig. Ook in medicijnontwikkeling is het potentieel enorm. Een nieuw medicijn lanceren kost de biofarma sector gemiddeld meer dan 10 jaar en 2 miljard euro. AI maakt het ontwikkelingsproces efficiënter en dus sneller, drukt het prijskaartje en zorgt voor een keerpunt in de ontwikkeling van nieuwe, innovatieve geneesmiddelen voor tot op heden nog onbehandelbare aandoeningen.
Dat AI de medicijnontwikkeling op termijn drastisch zal veranderen, is nu al een vaststaand feit.
Liesbeth Van Rompay, aandelenanalist bij KBC Asset Management
Recente ontwikkelingen zorgen voor een stroomversnelling
Farmabedrijven maken bij geneesmiddelenonderzoek al jaren gebruik van computersimulatie en -rekenkracht. Drie zaken maken dat AI, eerder dan het klassieke proces te verstoren, voor extra wind in de zeilen zorgt.
· Doorbraak in zelflerende systemen
Vooruitgang is de drijvende kracht achter het breed inzetten van AI. Zo is er Natural Language Processing (NLP), het vermogen om ongestructureerde data zoals tekst te verwerken en er patronen uit te halen. “En dat komt van pas bij medicijnontwikkeling”, aldus Liesbeth Van Rompay, aandelenanalist bij KBC Asset Management. “NLP wordt gebruikt om snel en accuraat wetenschappelijke publicaties of medische gegevens te analyseren en tot inzichten te komen.”
· Meer, meer uitgebreide en meer accurate databanken
AI valt of staat met de hoeveelheid en de kwaliteit van de trainingsdata. Wetenschappelijke literatuur, klinische onderzoeksrapporten en medische dossiers bieden een schat aan data die echter vaak moeilijk toegankelijk zijn. Denk aan voorzorgen omtrent privacy, data die niet duidelijk gedefinieerd zijn door biologische variatie of data onderhevig aan steekproefbias. Maar er wordt vooruitgang geboekt. Ongelijksoortige datasets worden beter op elkaar afgestemd. Daar komt bij dat biofarmaceutische bedrijven, academische onderzoeksgroepen of onderzoeksgroepen van overheden en ziekenhuizen enorme datasets genereren uit nieuwe tools. Denk hierbij aan het vanop afstand monitoren van gezondheidsparameters met wearables als smartwatches of automatische insulinepompen. De toevloed aan nieuwe data is enorm.”
· Toename van rekenkracht
De toegenomen rekenkracht van computers heeft AI-onderzoekers in staat gesteld om de enorme hoeveelheden data sneller te analyseren en te verwerken, zowel in de trainings- als de toepassingsfase.
Baanbrekend eiwitonderzoek is voorproef van wat komen kan
Eiwitten zijn als het ware de werkuitrusting van de biologie. Wanneer je hun vorm kent, begrijp je ook beter wat ze doen. AlphaFold, een AI-programma ontwikkeld door DeepMind, de onderzoeksafdeling van Alphabet (het moederbedrijf van Google), presenteerde in 2022 baanbrekend onderzoek, waarbij het de 3D-structuur van een eiwit voorspelt op basis van zijn genetische recept. “Eiwitten zijn grote, complexe moleculen die een rol spelen bij zowat elke functie in ons lichaam. Denk aan het samentrekken van spieren of het omzetten van voedsel in energie. De rol van een eiwit hangt af van zijn unieke 3D-structuur. De recepten voor eiwitten, genen genoemd, zijn gecodeerd in ons DNA. Een fout in het genetische recept van een eiwit kan resulteren in een misvormd eiwit en op die manier tot ziekte leiden. Het genetische recept voor een eiwit zegt niet automatisch iets over de vorm ervan. En hoewel AlphaFold de functie van een eiwit niet kan voorspellen, helpt de tool wetenschappers om medicijnen te ontwikkelen op basis van de unieke vorm van een eiwit”, zegt Van Rompay.
De database die AlphaFold heeft samengesteld, geeft wetenschappers een schat aan informatie. We kunnen nu eindelijk de biologische machinerie van zo’n 200 miljoen eiwitten begrijpen. Dat opent de deur naar het bestrijden van ziekten als kanker, alzheimer en parkinson.
Liesbeth Van Rompay, aandelenanalist bij KBC Asset Management
Immense meerwaarde, ook economisch
Naast het potentieel van AI in wetenschappelijk onderzoek, biedt het ook meerwaarde in de rest van de ketting. “Een duur meerjarentraject kan door het gebruik van AI beduidend ingekort worden. Je weet sneller of een bepaald geneesmiddel al dan niet effect heeft. En dat is uiteraard ook positief voor patiënten”, aldus Van Rompay.
AI ondersteunt momenteel 16% van het onderzoek naar geneesmiddelen en dit percentage kan verdubbelen over de komende 3 à 5 jaar.
De economische waarde van het versnellen van de time-to-market is immens en creëert ook ruimte om ontwikkelingskosten te drukken voor geneesmiddelen voor zeldzame ziekten, die minder patiënten treffen en dus een kleiner marktpotentieel hebben.
Liesbeth Van Rompay, aandelenanalist bij KBC Asset Management
Een nieuw partnership is geboren
AI is en blijft software, waarbij de mens de touwtjes in handen houdt. AI alleen zal nooit van A tot Z een nieuw geneesmiddel ontwikkelen. Wel is er nieuwe expertise nodig, bovenop de wetenschappelijke expertise: die van ingenieurs, AI- en dataspecialisten. De meeste farmabedrijven ontwikkelen die expertise niet intern. De evoluties in AI en machine learning gaan daarvoor te snel. Je riskeert als bedrijf om de boot te missen. Een beter alternatief is samenwerken met gekwalificeerde partners die de nodige softwareoplossingen kunnen bouwen.
De biotech industrie is complex en vereist gespecialiseerde kennis. Een brug slaan tussen biologische wetenschappen en inzichten uit IT stimuleert innovatie en tilt medicijnontwikkeling naar een hoger niveau.
Liesbeth Van Rompay, aandelenanalist bij KBC Asset Management
“Je ziet meer samenwerkingsverbanden nu bedrijven overtuigd zijn van de meerwaarde van AI”, weet Van Rompay. “Pfizer, Bristol Myers Squibb en AstraZeneca, om er maar een aantal te noemen, werken samen met start-ups in hun zoektocht naar nieuwe medicijnen. De voorbije twee jaar bedroeg de potentiële waarde van partnerschappen zo’n 32 miljard USD. Op dit moment bevinden zich maar liefst 25 AI-gestuurde geneesmiddelen in de pijplijn.”
De groei in de AI-gestuurde geneesmiddelenindustrie is gewaarborgd dankzij vele nieuwkomers op de markt, aanzienlijke kapitaalinvesteringen en een continue technologische innovatietsunami.
Liesbeth Van Rompay, aandelenanalist bij KBC Asset Management
“Dankzij AI staat de wereld van medicijnontwikkeling voor ongekende mogelijkheden. We bevinden ons nog in de beginfase, maar dat AI zal leiden tot een revolutie in medicijnontwikkeling is nu al duidelijk. Beleggers die daar graag een graantje van meepikken, begeleiden we bij KBC Asset Management graag in hun zoektocht”, besluit Van Rompay.
Meer lezen over thematisch beleggen?
Dit artikel is louter informatief en mag niet als beleggingsadvies beschouwd worden.
