Iedereen elektrisch dankzij social leasing?
In haar regeerverklaring hintte de Arizona-coalitie naar een sociale leasingformule om elektrische voertuigen toegankelijker te maken voor een breder publiek. Enkele weken later verklaarde de Europese Commissie dat ze die oplossing ook wel zag zitten voor haar actieplan voor de Europese auto-industrie. Dat initiatief is bedoeld om elektrische mobiliteit toegankelijk te maken voor werknemers met een bescheiden inkomen. Om de gevolgen van het systeem beter te begrijpen, is het interessant om naar onze buren in Frankrijk te kijken en daaruit lessen te trekken.
“De regering zal een ondersteuningsmechanisme onderzoeken inzake sociale leasing (“Social Lease”) van elektrische voertuigen, gericht op werknemers met een inkomen onder een bepaalde drempel”, zo klinkt het beknopt in het Federaal regeerakkoord. Ondertussen werd ook duidelijk dat het voor het kabinet geen prioriteit is voor 2025. Daarvoor moeten we kijken naar de Europese Commissie: in het actieplan voor de auto-industrie moedigt ze de invoering aan van sociale-leasingregelingen voor nieuwe en gebruikte emissievrije voertuigen. Die aanbeveling over vervoersarmoede wordt in het eerste kwartaal van 2025 aangenomen.
“Deze aanbeveling zal de lidstaten aanmoedigen dergelijke regelingen op te nemen in hun nationale plannen in het kader van het Sociaal Klimaatfonds, waardoor duurzaam vervoer voor iedereen toegankelijker wordt. Sociale leasing (en met name regelingen voor de huur of leasing van emissievrije voertuigen die op kwetsbare groepen zijn gericht) valt ook onder de Guidance on the Social Climate Plans die de Commissie op dezelfde dag aannam als het industrieel actieplan voor de Europese auto-industrie”, klinkt het bij de Europese Commissie.
En net als dat actieplan kijkt naar België voor de elektrificatie van de bedrijfswagens, kunnen wij voor social leasing naar Frankrijk kijken. In januari 2024 lanceerde Frankrijk een programma waarbij stadswagens worden aangeboden voor minder dan 100 euro per maand en gezinsauto’s voor minder dan 150 euro per maand. Dat systeem is bedoeld om de overgang naar groenere mobiliteit te versnellen door elektrische voertuigen financieel toegankelijk te maken.
Criteria en voorwaarden van het Franse programma
Om in aanmerking te komen voor deze sociale leasing, moet aan de volgende voorwaarden worden voldaan:
- Woonplaats en leeftijd: meerderjarig en inwoner van Frankrijk
Inkomen: het huishoudinkomen mag niet hoger zijn dan 15.400 euro per jaar - Afstand woon-werk: minstens 15 km van de werkplek
- Gebruik van het voertuig: woon-werkverkeer, of minstens 8.000 km per jaar voor het werk
- Duur van het contract: minimaal drie jaar
Deze sociale leasingformule vereist geen aanbetaling, omdat ze volledig door de staat wordt gedekt. De kosten voor verzekering en de laadkosten bleven voor rekening van de huurder.
Succes maar ook uitdagingen ...
Het programma kende al snel een groot succes, met meer dan 90.000 aanvragen in slechts zes weken, wat de oorspronkelijke schatting van 20.000 tot 25.000 begunstigden ruimschoots overtrof. Door de sterke vraag werd het systeem tijdelijk stopgezet om de nodige middelen te herzien.
Elke wagen genoot van een staatssteun van 13.000 euro. De uiteindelijk geregistreerde 50.000 bestellingen vertegenwoordigden dus een budget van ongeveer 650 miljoen euro voor de Franse overheid. Een budgettaire aanpassing was dus nodig om de haalbaarheid van het programma te garanderen.
Vooruitzichten voor 2025 in Frankrijk
De Franse regering is van plan de sociale leasing in de tweede helft van 2025 te hervatten, met een verminderd budget van 300 miljoen euro. De staatssteun per voertuig wordt dus teruggebracht tot ongeveer 3.000 à 4.000 euro. Door die aanzienlijke verlaging hebben autofabrikanten al aangegeven dat het moeilijk zal worden om scherpe tarieven te bieden.
Welke lessen kunnen we hieruit trekken?
- Strikte budgetplanning: een realistisch budget om overschrijdingen te voorkomen en de duurzaamheid van het programma te verzekeren. De Vlaamse premie voor particulieren was op dat vlak een voorbeeld van hoe het niet moet.
- Duidelijke toelatingscriteria: precieze voorwaarden om de doelgroepen met een bescheiden inkomen effectief te bereiken en misbruik te vermijden.
- Vraagbeheer: een sterke vraag anticiperen en aanpassingsmechanismen voorzien om efficiënt te reageren zonder de beschikbare middelen in gevaar te brengen.
- Transparantie en communicatie: burgers duidelijk informeren over de voorwaarden van het programma, de bijbehorende kosten (verzekering, laadkosten) en de verantwoordelijkheden van elke partij.
- Samenwerking met de sector: dealers, leasingmaatschappijen en energieleveranciers van bij het begin betrekken om een efficiënte uitvoering te garanderen.
- Focussen op de tweedehandsmarkt: om betaalbare leasingtarieven te garanderen, is het wellicht een goed idee om vooral (of zelfs uitsluitend) recente tweedehands elektrische voertuigen aan te bieden. Dat zou een van de paden kunnen zijn om een dynamische tweedehandsmarkt te creëren.
Written by FLEET.be