‘Een waarachtig duurzaamheidsbeleid uittekenen betekent meer dan elk jaar een rapport opstellen’, zegt Xavier Baeten. Hij doceert corporate sustainability and responsibility aan de Vlerick Business School en maakt deel uit van de External Sustainability Board van KBC, een onafhankelijke adviesraad van experts uit de academische wereld. ‘Ik raad bedrijven aan om concrete doelstellingen uit te schrijven, in te zetten op innovatie en te focussen op de lange termijn.’

Volgens Xavier Baeten maakt duurzaamheid deel uit van het DNA van KBC. ‘Dat heeft zeker te maken met de coöperatieve gedachte die achter de bank zit.’ De financiële groep ontstond in 1998 uit een fusie met onder meer CERA-bank, die een nazaat was van de Landelijke Spaar- en Leengilden en later de Raiffeisenkassen. ‘Na de financiële crisis van 2008 is er bij KBC een heel sterke impuls op duurzaamheid gekomen vanuit de top. Thomas Leysen en Johan Thijs, de voorzitter en de CEO van de onderneming, hebben de thematiek een enorme boost gegeven. Voordien lag de focus vooral op het aanbieden van fondsen met een groene kleur (sterk ecologisch gedreven), later werd het blikveld veel ruimer. Daarom hebben onafhankelijke experts nu een zitje in de adviesraad. Mijn specialisatie is remuneratiebeleid en de sociale pijler meer algemeen.’

‘Met alleen een duurzaamheidsrapport kom je niet ver. Je meldt dan dat je pakweg 5 procent minder CO2 hebt uitgestoten. Wat betekent dat? Is dat voldoende ambitieus? Het is belangrijk om doelen uit te zetten. Ik raad bedrijven aan om te kijken naar de zeventien Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s) die de Verenigde Naties hebben vastgelegd als de nieuwe mondiale duurzame ontwikkelingsagenda voor 2030. Dat zijn de wereldwijde doelstellingen voor duurzame ontwikkeling.’

‘Bedrijven moeten beseffen dat ze niet op al die zeventien domeinen tegelijk kunnen scoren. Het is belangrijk de juiste prioriteiten te leggen. Je kan niet op alle domeinen even hard scoren. Welke doelstellingen liggen het dichtst bij het hart van je business? Benoem die en streef materiële doelen na. Dit zijn doelen die zowel voor je belanghebbenden (stakeholders) als voor je bedrijf belangrijk zijn. En cours de route moet je ook nog de mogelijkheid hebben om bij te sturen.’

Volgens Baeten is het belangrijk dat de hele onderneming mee is in de duurzaamheidsstrategie, maar tegelijk gaat hij ervan uit dat een top-down benadering het beste werkt. ‘Het is belangrijk dat het management en het bestuur helemaal achter het beleid staan, bijvoorbeeld door bonussen niet of niet volledig te laten afhangen van winst, maar ook van duurzaamheidsdoelstellingen.’
 

‘Deze aanpak staat volledig haaks op de traditionele manier van denken. Hij werkt alleen als je op de lange termijn denkt. Je moet op korte termijn investeren om later duurzame resultaten te halen. Duurzaamheid leidt zelden of nooit onmiddellijk tot winst. Bedrijven moeten echt wel hun nek uitsteken. In ons land zijn ondernemingen als Solvay en Umicore daarin witte raven.’

Als motor voor dat langetermijndenken grijpt Baeten terug naar innovatie. Hij geeft het voorbeeld van het Finse olieraffinagebedrijf Neste. ‘Het is een van de meest duurzame ondernemingen ter wereld. Uit frituurolie en -vetten – het betaalt voor afval – raffineert het bedrijf diesel voor bussen en vrachtwagens. De CO2-uitstoot van de brandstof ligt hiermee 90 procent lager.’

Tot slot wijst Baeten nog op het belang van een ethisch kompas bij alle medewerkers. ‘Het blijft belangrijk om ethische thema’s geregeld op tafel te leggen en te bespreken met de collega’s. Veel mensen verliezen morele richtlijnen uit het oog als ze onder druk komen te staan. Dat is een risico. Daarom moeten we erover blijven waken, hoe soft dat misschien ook klinkt. Echte regels kan je daarover niet uitschrijven. Een CSR-beleid is geen exacte wetenschap.’