Elektrisch rijden: stroomversnelling of kortsluiting voor het elektriciteitsnet en uw beleggingen?

De transitie naar elektrisch rijden is in volle gang en vraagt om een robuuste laadinfrastructuur. Op 1 augustus 2024 telde ons land volgens Statbel 254.240 volledig elektrische personenwagens, een indrukwekkende stijging van 83,2% ten opzichte van het voorgaande jaar. Dit brengt aanzienlijke uitdagingen met zich mee voor het elektriciteitsnet en vereist forse investeringen in infrastructuur en technologie. Maar er zijn ook kansen.

Leestijd: 3 minuten 26-02-2025 – 08:00

Grote veranderingen beginnen klein

Hoewel de huidige cijfers indrukwekkend zijn, vertegenwoordigen elektrische voertuigen (EV’s) nog steeds slechts een klein deel van het totale wagenpark in België. Volgens Statbel domineren benzinewagens met 51,4%, gevolgd door dieselwagens met 31,8%. Elektrische wagens maken momenteel 4,2% uit van het totale aantal personenwagens in België. Een elektrische auto opladen is immers bijna nergens in Europa zo duur als in België, blijkt uit een onderzoek van het studiebureau Transport & Mobility Leuven. Vooral aan publieke laadpalen swingen de prijzen soms de pan uit. Die hoge laadprijs houdt particulieren tegen om een elektrische auto te kopen.

“De verwachting is echter dat het aandeel EV’s in de komende jaren aanzienlijk zal toenemen, vooral gezien de strengere emissienormen en de verschuiving in fiscale voordelen ten gunste van elektrische voertuigen”, meent Anthony Sandra, portfolio manager bij KBC Asset Management. “Deze groei zal onvermijdelijk leiden tot de uitbouw van een nationaal netwerk van opladers die zullen concurreren om de prijs en om te voldoen aan de vraag en de voorkeuren van de klant, wat op zijn beurt zal bijdragen aan een grotere acceptatie van EV’s.”

Impact op het elektriciteitsnet

Studies voorspellen dat steden zoals Brussel tegen 2050 tot wel 500.000 elektrische voertuigen (EV’s) kunnen tellen. Deze snelle toename legt een zware druk op het elektriciteitsnet. Het gelijktijdig opladen van een groot aantal voertuigen kan leiden tot piekbelastingen, vooral tijdens de avonduren, wanneer huishoudens ook een verhoogd energiegebruik hebben. Deze pieken kunnen het risico op overbelasting van het net vergroten, wat kan resulteren in spanningsdalingen of zelfs stroomuitval.

Een vraag die ik in de wandelgangen wel eens hoor, is of we met de huidige laadinfrastructuur en het plaatsingstempo van laadpalen de snelle groei van elektrische voertuigen kunnen bijhouden. Een begrijpelijke bezorgdheid, al groeit het aantal laadpalen in Vlaanderen momenteel sneller dan het aantal EV’s. Toch blijft het raadzaam om te versnellen en de voorsprong te behouden.

Anthony Sandra, portfolio manager KBC Asset Management

Al een hele weg afgelegd

“Als het goed is, zeggen we het ook”, verzekert Sandra. “De laadinfrastructuur in publieke ruimte groeit razendsnel. In vergelijking met begin 2021 is het aantal volledig publieke laadpalen eind december 2024 meer dan verdrievoudigd, leren de cijfers van de Vlaamse overheid ons.
In de overgrote meerderheid van de locaties waar je als bestuurder je elektrische auto kan opladen, gaat het om een semipublieke variant. Alles samen zijn er nu bijna dertien keer meer zulke laadpunten dan vier jaar geleden.”

De laadcapaciteit in de publieke ruimte en op winkel- en bedrijfsparkings in Vlaanderen profiteert fors van deze groei. “De Belgische supermarktketen Delhaize bijvoorbeeld toont met de uitrol van snelle elektrische laadpunten op haar winkelparkings, een sterk staaltje van samenwerking met Electra, Europees toonaangevend specialist in snelladen voor elektrische voertuigen. Daarmee leveren beide bedrijven zowel een handige oplaadoplossing aan hun klanten en andere bestuurders als een bijdrage aan de reductie van CO2-uitstoot”, zegt Sandra.

Meer dan twee op de drie steden en gemeenten hebben het streefcijfer van de ‘gewenste’ laadcapaciteit al bereikt. De laadcapaciteit wordt niet uitgedrukt in het aantal palen, wel in laadequivalenten. Hoe zwaar een specifiek station doorweegt, hangt samen met de laadsnelheid en de toegankelijkheid. Het doel aan laadequivalenten waarop de vorige Vlaamse regering tegen 2025 mikte, werd in de zomer van 2024 netjes gehaald.

“Al is het is niet alleen zaak om meer laadpunten te plaatsen, maar ook om te zorgen voor een evenwichtige spreiding over het hele land om de regionale ongelijkheden te voorkomen”, nuanceert Sandra. “Het aantal palen in Vlaanderen mag dan sneller groeien dan het aantal EV’s, toch stevenen we niet meteen af op een overaanbod laadinfrastructuur en -capaciteit. Er komen jaarlijks een 200.000 tal EV’s bij op onze Belgische wegen. Versnelling op meerdere fronten is aangewezen en zal nog veel extra investeringen en aanpassingen vragen”.

Vooruitstrevende voorbeelden

“Steden zoals Oslo lopen voorop in de adoptie van elektrische mobiliteit. Met meer dan 90% van de nieuw verkochte voertuigen die elektrisch zijn, heeft Oslo waardevolle lessen geleerd over de integratie van EV’s in het stedelijke netwerk”, aldus Sandra. “Interessant is dat het elektriciteitsnet van Oslo vergelijkbaar is met dat van Brussel, wat suggereert dat met de juiste maatregelen ook bij ons een soepele overgang mogelijk is.”

Oslo is voor ons een schoolvoorbeeld van wat de transitie naar elektrisch rijden betekent voor het stedelijke elektriciteitsnet. We leren daaruit wat ook bij ons de juiste maatregelen zijn. Dat zijn niet zozeer grote investeringen in infrastructuur, maar eerder het sturen van consumentengedrag en gebruik van slimme technologie.

Anthony Sandra, portfolio manager KBC Asset Management

“Uit de ervaring in Oslo blijkt dat niet zozeer grote investeringen in infrastructuur nodig zijn om het net in evenwicht te houden, maar eerder sturing van gedrag en gebruik van slimme technologie. Klanten die prijsgevoelig zijn bijvoorbeeld en voor een lagere prijs wel een stukje willen omrijden, kunnen met een goedkoper
laadtarief gestuurd worden naar een regio of wijk waar op een bepaald moment een overschot aan elektriciteit is of tijdens de daluren, tussen piekmomenten door.”

“Slimme technologie stuurt niet de gebruiker, maar het netwerk”, merkt Sandra op. “De ‘loadbalancing’ techniek bijvoorbeeld spreidt het laden over meerdere voertuigen zodat het elektriciteitsnet niet oververhit raakt. Wagens kunnen hierdoor wel wat langer moeten laden, maar in een werkomgeving waar ze toch langer op eenzelfde parkeerplaats blijven staan, heeft de gebruiker daar minder last van.”

“Wanneer je een slim netwerk verrijkt met een hernieuwbare energiebron en een batterij, kan je het laden afstemmen op de beschikbaarheid van stroom op het eigen net”, vult Sandra aan. ”Meer nog, je kan zelfs de prijsschommelingen op de groothandelsmarkt in je voordeel gebruiken door, bij stroomoverschotten en negatieve prijzen, je elektrische wagen en/of batterij op te laden. Omgekeerd,
bij stroomtekorten en hoge prijzen kan je laden vanuit de batterij”.

”Een bidirectioneel laadstation is ook een slimme technologie - weliswaar met nog een stevig prijskaartje - die van je elektrische wagen een thuisbatterij op wielen maakt”, weet Sandra. “Zo’n laadstation kan niet alleen de batterij van je wagen opladen, maar er ook weer elektriciteit uithalen. Dat is enkel zinvol als je
zonnepanelen hebt. Je kunt dan overtollige zonnestroom in je wagen opslaan om later op verschillende manieren te gebruiken. Om je huis van stroom te voorzien bijvoorbeeld. Dat heet ‘vehicle to home’. Of om een telefoon, een laptop of een andere wagen op te laden: ‘vehicle-to-load’. Je kan ook de ‘vehicle-to-grid’ manier nog inzetten, waarbij je de opgeslagen elektriciteit aan het net teruglevert. Dat doe je dan best op een moment dat de vraag - en dus ook de prijs - hoger is. Momenteel zijn er nog niet heel veel elektrische wagens die bidirectioneel kunnen laden.”

Noodzakelijke investeringen en aanpassingen

In het kader van de energietransitie zullen aanpassingen aan het elektriciteitsnetwerk nodig zijn. Zo moet het elektriciteitsnet zelf worden versterkt en gemoderniseerd om de verhoogde vraag en het variabele aanbod - lees: de volatiliteit van elektriciteitsproductie uit hernieuwbare energiebronnen als wind en zon - aan te kunnen.

Netbeheerders willen alvast voldoende buffer inbouwen omdat nog niet alle slimme technologieën al even ver staan. Sibelga plant tegen 2029 meer dan 500 miljoen euro te investeren in de modernisering en uitbreiding van het net en Fluvius ongeveer 4 miljard tegen 2032 op hun grondgebied in Vlaanderen. Dit omvat de aanleg van honderden kilometers nieuwe kabels, de bouw van extra transformatorstations en andere kritieke infrastructuur.

Klaar voor de elektrische revolutie?

Alleen al voor installateurs ziet McKinsey een potentiële omzet van meer dan 240 miljard euro aan laadinfrastructuur in Europa tot 2030. En dat biedt kansen voor een stroomversnelling, ook in de portefeuilles van beleggers.

Anthony Sandra, portfolio manager KBC Asset Management

“Door proactief ctuur. te plannen en te investeren in slimme technologie, kunnen we ervoor zorgen dat het elektriciteitsnet klaar is voor de toekomst van mobiliteit en dat de voordelen van elektrische voertuigen volledig worden gerealiseerd zonder de stabiliteit van onze energievoorziening in gevaar te brengen. Alleen al voor installateurs betekent dit een potentiële extra omzet van meer dan 240 miljard euro tot 2030, naast de aanbieders van slimme softwaresystemen voor EV fleet management, laadoptimalisatie, smart grid systemen, nutsbedrijven die nieuwe producten kunnen aanboren,... Dit alles biedt kansen voor een stroomversnelling in de portefeuilles van beleggers”, sluit Sandra af.

Meer lezen over verantwoord beleggen?

Ontdek het hier

Dit artikel is louter informatief en mag niet als beleggingsadvies beschouwd worden.

Is deze pagina nuttig voor jou? Ja Nee