Duurzamere, ecologischere isolatiematerialen: wat zijn je mogelijkheden?
Kocht je een huis met renovatieplicht of denk je eraan om eindelijk die energetische renovatieplannen uit te voeren? Wie wil renoveren, start het best met isoleren – dat riedeltje heb je ongetwijfeld al gehoord. Da’s niet alleen goed voor je portefeuille, maar ook voor het milieu. Wil je graag kiezen voor ecologisch verantwoordere isolatiematerialen? Ontdek dan hier je mogelijkheden!
First things first: hoe ga je isoleren?
Vóór je je materialen kiest, is het belangrijk om eerst je methode te bepalen. Ga je je gevel langs binnen of langs buiten isoleren? Of kies je misschien liever voor spouwisolatie? Je materiaalkeuze hangt af van hoe je wilt isoleren. In sommige toepassingen moet je isolatiemateriaal namelijk goed tegen vocht kunnen, of is plaatsbesparing belangrijk en wil je dat het materiaal zo dun mogelijk is.
Isolatiewaarde: een belangrijke indicator
Als je in de wondere wereld van isolatie duikt, moet je rekening houden met 3 factoren: de lambda-waarde, de R-waarde en hoeveel centimeter je kunt/moet plaatsen.
- De lambda-waarde (λ) vertelt meer over hoe goed het materiaal warmte geleidt. Hoe lager de lambda-waarde, hoe beter het isolerende vermogen. De beste isolerende materialen hebben een lambda-waarde rond 0,022.
- De R-waarde is dan weer een maat voor de thermische weerstand van een materiaal. Hoe hoger de R-waarde, hoe beter de isolerende werking van het materiaal. Een goede referentiewaarde voor R is alles boven 3,5.
- De dikte verwijst ten slotte naar hoeveel centimeter materiaal je plaatst en bepaalt mee de isolerende waarde. De formule om de R-waarde te kennen, is R = dikte/λ. Je kiest dus het best voor materiaal met een lage lambda-waarde en een hoge R-waarde. Van de meeste materialen moet je minstens 10 cm plaatsen.
Oude getrouwen: minerale wol en PIR/PUR
De marktkampioenen in isolatiemateriaal, dat zijn minerale wol en PIR- en PUR-platen. Beide materialen hebben goede tot uitstekende lambda-waardes: 0,031-0,044 W/mK voor minerale wol en 0,021-0,028 W/mK voor PIR en PUR. Beide materialen zijn voor de meeste toepassingen geschikt en zijn bovendien budgetvriendelijk: dankzij hun goede isolerende eigenschappen blijft de benodigde dikte beperkt.
Als je isolatiemateriaal goed vochtbestendig moet zijn, kun je kiezen voor XPS. Sommige producenten maken XPS van gerecycleerd EPS (piepschuim). In die zin is dat dus ook een milieuvriendelijkere keuze.
Ecologische alternatieven
Wie ecologisch wil (ver)bouwen, kijkt niet alleen naar deze prestaties, maar ook naar de milieu-impact van de productie van materialen. Hou dat in je achterhoofd als je je materialen kiest.
Hennep: de milieukampioen
Hennep is een snelgroeiende plant die in isolatieplaten verwerkt wordt. Hennep telen heeft een lage milieu-impact; er zijn zelfs positieve effecten aan verbonden.
- hennep haalt CO2 uit de lucht
- heeft heel weinig nodig om te groeien
- is volledig biologisch afbreekbaar
- heeft een gemiddelde isolatieprestatie
- is weinig brandwerend – daarom worden soms additieven toegevoegd, die dan weer minder milieuvriendelijk zijn
- en is schimmeldodend en antibacterieel, en daardoor goed voor je binnenklimaat
Lambda-waarde tussen 0,038 en 0,042
Benodigde dikte voor R-waarde van 3,5: zo’n 14 cm
Richtprijs per m2: 80 - 120 euro
Jeans: afgedragen broeken in je muren
Jeans is een milieuvervuilend product: voor de productie van één jeansbroek is er tot wel 8.000 liter water nodig en vele chemische stoffen. Bovendien recycleert jeans slecht: metalen ringetjes aan de broekzakken, een lederen patch, het toegevoegde polyester om de stof te kunnen stretchen … al die verschillende onderdelen bemoeilijken het recyclageproces. Daardoor komt zo’n 75% van de gedragen jeans in de verbrandingsoven terecht. Dat kun jij helpen tegengaan door gedragen jeans als isolatiemateriaal te gebruiken.
Isolatieplaten van gerecycleerd jeans …
- verkleinen de afvalberg
- worden gemaakt volgens een ecologisch geoptimaliseerd productieproces
- kunnen opnieuw gerecycleerd worden
- en hebben ook akoestische isolerende eigenschappen
Lambda-waarde: ongeveer 0,037 W/mK
Benodigde dikte voor R-waarde van 3,5: ongeveer 13 cm
Richtprijs per m2: 30 – 50 euro
Kurk: een hernieuwbare bron van isolatiemateriaal
Naast hennep is ook kurk een hernieuwbare bron voor isolatiemateriaal. Al moeten we er wel bij vertellen: de schors van de kurkeik kan slechts om de 9 jaar worden geoogst. De productie van kurk kan dus niet in een-twee-drie verhoogd worden en vraagt om een langetermijnplan. Kurkbomen kunnen wel ongeveer 200 jaar oud worden, dus ze gaan heel lang mee. Maar er is ook goed nieuws: er lopen ook projecten die kurken flesstoppen recycleren tot isolatiemateriaal voor binnen.
Kurk is …
- natuurlijk brandwerend, zonder additieven
- akoestische isolerend
- 100% recycleerbaar
- onappetijtelijk voor knaagdieren
Het is helaas ook een erg duur isolatiemateriaal. Daar staat tegenover dat het enorm lang (zo’n 50 jaar) meegaat.
Lambda-waarde: 0,038-0,040
Benodigde dikte voor R-waarde van 3,5: ongeveer 14 cm
Richtprijs per m2: 90 – 130 euro
Schapenwol: niet zo duurzaam als je denkt
Omdat schapenwol een natuurlijk product is, lijkt het inderdaad heel duurzaam. Maar de schapen die de wol leveren, stoten veel broeikasgassen uit (o.a. door de voedselproductie voor de schapen) en hebben dus een grote impact op het klimaat. Daarnaast heeft ook het gebruik van chemicaliën tijdens het reinigingsproces een impact op het klimaat, net zoals het waterverbruik.
De wol lijkt een duurzaam materiaal omdat …
- het van een hernieuwbare bron komt
- biologisch afbreekbaar is
- en tot 33% van het eigen gewicht aan vocht kan opnemen zonder isolatiewaarde te verliezen.
Lambda-waarde: 0,035-0,040 W/mK
Benodigde dikte voor R-waarde van 3,5: 12-14 cm
Richtprijs per m2: 20 – 25 euro
Mycelium: het wondere netwerk van schimmels
Mycelium is een veelbelovend en duurzaam isolatiemateriaal dat steeds meer aandacht krijgt in de bouwsector.
- mycelium groeit op agrarische reststromen (o.a. hennep, vlas en stro worden als basis gebruikt)
- er is minimaal energieverbruik tijdens de productie
- heeft uitstekende thermisch isolerende eigenschappen en goede akoestische isolatie-eigenschappen
- het is een circulair en biologisch afbreekbaar materiaal
- kan in elke gewenste vorm groeien, wat het afval bij de installatie tot een minimum beperkt
- met goede brandwerendheid
- en is ook nog eens vochtbestendig
Lambda-waarde: ongeveer 0,039 W/mK (afhankelijk van dichtheid)
Benodigde dikte voor R-waarde van 3,5: circa 13,5 cm
Richtprijs per m2: 55 – 75 euro
Veel succes met isoleren
Je ziet het: er is best al veel keuze om op ecologischere wijze te isoleren. Maak de juiste afwegingen: ruimtebesparing en budget zullen daarin de twee belangrijkste leidraden zijn. Veel succes! Oh en … we helpen je graag bij de werken. Bereken je renovatiekosten met Setle, bekijk onze verschillende mogelijkheden om te lenen voor je project of simuleer je renovatielening
Goed gezien met KBC
Wonen, werken, leven: het brengt allemaal uitdagingen met zich mee. Bij KBC houden we je graag op de hoogte van wat er leeft op het vlak van huisvesting, energie, duurzaamheid en mobiliteit. Bekijk bijvoorbeeld ook onze checklist voor je badkamerrenovatie of lees meer over de versoepelde renovatieplicht.