Kun je je kinderen onterven?
Je kunt je kinderen onterven, maar er zijn grenzen. Je bent niet volledig vrij om je vermogen na te laten aan wie je wilt. Elk kind heeft namelijk recht op een minimum erfdeel of ‘reserve’.
De reserve
De reserve van je kinderen is de helft van je vermogen, ongeacht hoeveel kinderen je hebt. Heb je twee kinderen, dan hebben zij elk recht op minstens een vierde van je vermogen.
Ben je gehuwd, dan krijgen je kinderen die reserve in blote eigendom. Je huwelijkspartner erft het vruchtgebruik over heel je nalatenschap. In alle andere gevallen erven de kinderen dat deel in volle eigendom.
Berekening van de reserve
Er wordt niet enkel gekeken naar het vermogen dat je nalaat bij je overlijden. Ook eerdere schenkingen en uitkeringen van levensverzekeringen worden, na aftrek van de schulden, fictief bij het vermogen geteld. Dat alles vormt samen de ‘fictieve massa’. Op basis van die fictieve massa kunnen dan de reserve en het beschikbare deel berekend worden.
De waarde van de schenkingen
Voor de samenstelling van de fictieve massa moet je de waarde op het ogenblik van de schenking gebruiken, geïndexeerd tot aan de datum van je overlijden.
De waardering kan afwijken als de begiftigde enkel de blote eigendom kreeg.
Voorbeeld:
Je laat een gezinswoning na met een waarde van 400 000 euro en een portefeuille met een waarde van 600 000 euro.
Je hebt eerder aan je zoon een woning geschonken ter waarde van 180 000 euro en je dochter kreeg een geldsom van 180 000 euro. Deze schenkingen worden toegevoegd aan de fictieve massa. De waarde van de schenkingen wordt geïndexeerd tot de datum van je overlijden. We gaan er in dit voorbeeld van uit dat de schenkingen van 180 000 euro geïndexeerd worden naar 200 000 euro.
De fictieve massa is dan gelijk aan:
vermogen bij overlijden (gezinswoning + portefeuille): 1 000 000
+ schenkingen (geïndexeerd): 400 000
= 1 400 000
Je kinderen moeten samen dus minstens de helft van deze fictieve massa ontvangen (700 000 euro). Ze hebben elk recht op 350 000 euro. Ze kregen beiden al 200 000 euro via een schenking. Dat betekent dat ze bij je overlijden beiden nog minstens 150 000 euro uit je nalatenschap moeten ontvangen. De andere helft van je vermogen (700 000 euro) kun je nalaten aan wie je wilt.
Wat als je kind niet minstens zijn reserve krijgt?
Je kind kan zijn reserve opeisen. Dat heet ‘inkorting vragen’. Degene die van jou een schenking of deel van je erfenis kreeg, zal het benadeelde kind met een geldsom moeten vergoeden.
Die inkorting is niet verplicht en gebeurt niet automatisch. Je kind beslist zelf en moet zelf de nodige actie ondernemen.
Weet je kind dat zijn reserve is aangetast, maar vordert het de inkorting niet, dan vervalt de vordering tot inkorting bij de afsluiting van je nalatenschap.
De nalatenschap is afgesloten als het vermogen is vereffend en verdeeld onder de erfgenamen.
Weet je kind niet dat zijn reserve is aangetast (bv. omdat de verdeling van de nalatenschap is gebeurd zonder begeleiding van een notaris en er dus geen fictieve massa werd samengesteld), dan kan het ook nog na het afsluiten van je nalatenschap de inkorting vorderen, tot maximaal 30 jaar na je overlijden.
Kun je vóór je overlijden een regeling treffen met je kind?
Als je kind akkoord gaat, kun je het (deels) onterven. Je kind kan na je overlijden sowieso beslissen geen actie te ondernemen om zijn reserve op te eisen. Of jullie kunnen al voor het overlijden een erfovereenkomst opmaken om dat vast te leggen.
Voorbeeld: je schenkt 100 000 euro aan je zoon en 300 000 euro aan je dochter die het financieel moeilijker heeft. Via een erfovereenkomst kun je met je kinderen overeenkomen dat je zoon afziet van de vordering tot inkorting.
Conclusie
Je kunt je kind niet volledig onterven, tenzij je kind daarmee akkoord gaat. Houd bij je planning dus rekening met het erfdeel dat minimaal aan je kind toekomt.
Heb je nog vragen na dit artikel?
Dit artikel is louter informatief en mag niet als financieel advies beschouwd worden.