Gekaderd: de boeiende achterkant van een schilderij

Aan de achterzijde van een schilderij wordt soms te weinig aandacht besteed. Onterecht volgens Emmanuel Van de Putte en Gwendolyn Grolig, beiden directors bij Sotheby’s Belgium & Luxemburg, want ze bieden vaak een boeiende kijk op de geschiedenis van het werk. Voor Art Minds geven ze een aantal concrete tips.

“Meestal bestaat de achterkant van een schilderij uit doek of hout. De houtsoort vertelt veel over de belangrijkheid van het werk. Bovendien kunt u met hout het precieze jaartal van het paneel en schilderij bepalen. Bij hedendaagse kunstwerken wordt ook gebruik gemaakt van koper of plastic, zeker voor hedendaagse werken is er een grotere diversiteit in materiaalgebruik.

Is het spanraam door de kunstenaar zelf gemaakt of komt het uit de handel? De spanningsklemmen dienen goed vast te zitten. Als het doek niet correct opgespannen werd, dreigt het werk zelfs te scheuren.

Het is ook belangrijk om na te kijken of er aan de zijkanten van het werk lijnen te zien zijn. Dat kan wijzen op het feit dat een werk opnieuw werd ingekaderd.

Uiteraard zijn er ook labels terug te vinden aan de achterzijde. Zij tonen de deelnames aan tentoonstellingen of namen van kunstcollecties waartoe de werken behoorden. De labels van vorige tentoonstellingen, transporteurs of veilinghuizen helpen de historiek van een kunstwerk te bepalen.”

“Er worden bij voorkeur geen labels toegevoegd door privéverzamelaars. Het is gebruikelijk dat musea dergelijke initiatieven ondernemen. Wat verzamelaars wel kunnen doen, is een degelijke inventarisatie opmaken van hun collectie. Potentiële kopers vragen heel wat gedetailleerde documentatie op, ook van de achterzijde, alvorens aan te kopen. Aarzel dus niet om een conditierapport op te vragen. Bovendien moet dergelijk rapport iedere ingreep vermelden. Dat kan gaan over een restauratie of zelfs een herdoeking van het werk.

Wist u dat er in de jaren vijftig, zestig en zeventig veel werken van een nieuw canvas werden voorzien m.a.w. verdoekt. Nu merken we net de omgekeerde tendens van ontdoeken. Recent werd deze behandeling voor een werk van Caillebotte uitgevoerd. Vaak zijn hier internationale multidisciplinaire teams aan het werk om iedere stap uit te voeren en te documenteren. Een reiniging van het werk wordt niet vermeld op de achterkant. Hoe meer interventies, hoe minder goed het werk verkoopt.”