Kan de aangroei van gletsjers en vermogen hand in hand gaan?

Een gletsjer is een zeer speciaal natuurfenomeen dat altijd in beweging is. Aan de bovenkant zorgt sneeuw die tot ijs kristaliseert voor het aangroeien van de gletsjer. Vervolgens glijdt de ijsmassa de helling of berg af en breken er onderaan stukken af, waardoor de gletsjer daar opnieuw wegsmelt. Wanneer het ijs echter te snel gaat smelten, kan dit stroomafwaarts tot zware aardverschuivingen en overstromingen leiden. Door het verdwijnen van gletsjers en ijskappen worden minder zonnestralen teruggekaatst, waardoor onze aardbol nog warmer wordt en het ijs nog sneller gaat smelten. “Mochten alle gletsjers en ijsplaten smelten, dan stijgt de zeespiegel met maar liefst 6 meter. Dat zou een catastrofale belasting zijn voor duinen, dijken en stormvloedkeringen”, zegt Anthony Sandra, portfolio manager bij KBC Asset Management. “Meer zoutwater komt dan het land binnen via de kust en rivieren. Dat heet verzilting. Het is schadelijk voor de zoetwatervoorziening die we voor allerlei nodig hebben. En ‘we’, dat zijn er veel. Want 2 miljard mensen hangen rechtstreeks af van het smeltwater dat rivieren wereldwijd van water voorziet. Denk maar aan landbouwers die water gebruiken om hun land te irrigeren, industrie die de rivier als transportmiddel gebruikt, elektriciteitsproducenten die de rivier als waterkrachtbron gebruiken, vissers die ons van zoetwatervis voorzien,…”

Wie al een vakantie in de Alpen heeft doorgebracht, heeft mogelijk een wandeling gemaakt op één van de gletsjers die water leveren aan onder andere Rijn, Rhöne en Donau. Iets verder van huis halen rivieren zoals de Indiase Ganges en Indus of de Vietnamese Mekong en de Chinese Yangtze hun water uit de Himalya. Keert u regelmatig terug naar één van deze gebieden, dan kunt u er niet naast kijken: de gletsjers trekken zich elk jaar verder terug omdat ze te traag aangroeien. Daarom heeft de UNESCO wereldwijd gletsjergebied beschermd en vervolgens meetapparatuur geplaatst die de evolutie van de gletsjers in de gaten houdt. Zo kan ook de bevolking stroomafwaarts tijdig worden gewaarschuwd als er een dambreuk, landverschuiving of overstroming dreigt.

Stroomafwaarts moeten dammen worden opgehoogd en meren worden aangelegd om het smeltwater langer op te vangen, al dan niet in combinatie met een pompstation voor waterkracht. Rivieren moeten terug kunnen meanderen om de watercapaciteit te verhogen.

Aan de kust is dan weer bescherming tegen de stijging van de zeespiegel aangewezen. In eigen land heeft de Vlaamse regering hiertoe het beleidsplan ‘Kustvisie’ goedgekeurd. Dit plan staat voor het verhogen en verbreden van duinen en dijken, alsook het strand gemiddeld 100 meter zeewaarts verleggen. De vrijgekomen ruimte maakt dan plaats voor recreatie en natuur. Staat ook op de planning: het versterken van haveninfrastructuur via de aanleg van een open havenmond, stormvloedkering of keersluis. Onze kust zou na deze werken een zeespiegelstijging tot 3 meter kunnen weerstaan. 

De energietransitie, zuinig omgaan met energie, CO2 opslag,… Het zijn maar enkele van de oplossingen om de opwarming van de aarde een halt toe te roepen. “Dat biedt ook kansen voor beleggers die zich richten op bedrijven die deze duurzame en slimme oplossingen aanbieden”, meent Sandra. “Denk aan: producenten van kapitaalgoederen die de energietransitie mogelijk maken, hernieuwbare energieproducenten, installaties die productieprocessen energie-efficiënter maken en de broeikasgassen uit de lucht zuiveren,…”

“Omdat de tanker niet zo snel gekeerd kan worden, zijn zowel korte als middellange termijn oplossingen nodig om zich te beschermen tegen de impact van smeltende gletsers”, merkt Sandra op. “De belegger kan hierop inspelen via consultancy bedrijven die advies verlenen aan overheden en andere bedrijven. Zulke adviesbureaus helpen gebieden in kaart te brengen waar bescherming tegen overstromingen het meest urgent is, zoals nabij rivieren en kuststroken. Ze analyseren ook welke aanpassingen men kan doen om de waterhuishouding minder te impacteren.”

“Data zijn hierbij essentieel. Daarvoor kan met beroep doen op bedrijven, actief in satelliettechnologie. Zij kunnen onder andere grote oppervlaktes monitoren, voorspellingen doen dankzij nieuwe klimatologische data en kwetsbare zones in kaart brengen. Bewoners van deze gebieden kunnen zo tijdig gewaarschuwd worden bij dreigende natuurrampen.”

“Eens de prioriteiten bepaald zijn, kunnen infrastructuurbedrijven aan de slag om dijken, dammen en sluizen aan te passen of te versterken, drasland en wadi’s aan te leggen, oevers en bossen te restaureren of te beplanten,…”, sluit Sandra af.

Wereldwaterdag 2025 herinnert ons eraan dat actie nu essentieel is, zowel voor onze planeet, als voor onze portemonnee.