Wanneer u een geldsom uitleent (bijvoorbeeld aan uw kind, een ander familielid of aan een derde), dan zet u dit vanzelfsprekend best op papier om latere discussies of misverstanden te vermijden. In de leningsovereenkomst bepaalt u dan de voorwaarden van de lening, zoals de terugbetalingsmodaliteiten en de (eventueel) verschuldigde rente. 

Het is mogelijk dat u op een later tijdstip oordeelt dat u de ontleende gelden niet meer nodig hebt en u beslist om (het saldo van) de lening kwijt te schelden. Ook deze beslissing zet u best op papier om discussie met de ontlener (of zijn erfgenamen) of de fiscus te vermijden over de vraag of de lening al dan niet nog bestaat. Kan de ontlener niet aantonen dat de schuld reeds was kwijtgescholden, dan zal de fiscus er immers van uitgaan dat deze in uw nalatenschap zit en zal de ontlener erfbelasting verschuldigd zijn. De kwijtschelding kan gebeuren door het opmaken van een eenzijdig document door de leninggever.

Hiermee is echter nog niet alles gezegd. Het kwijtschelden van een schuld tijdens uw leven wordt door de fiscus immers als een onrechtstreekse schenking aanzien. Naast de opmaak van het eenzijdig document waarin u de kwijtschelding bevestigt, moet u dus ook de onrechtstreekse schenking op een fiscaal correcte manier uitvoeren.

Een onrechtstreekse schenking kan gebeuren via notariële akte of via onderhandse akte (de zogenaamde ‘pacte adjoint’ zoals die wordt opgemaakt bij een bankgift).

Passeert u via de Belgische notaris of kiest u er voor om de pacte adjoint vrijwillig te laten registreren, dan zal er schenkbelasting of schenkingsrechten moeten worden betaald op de kwijtgescholden som. Het betreft een vast tarief dat afhankelijk is van uw fiscale woonplaats en van uw verwantschap met de begiftigde:

Na betaling van de schenkbelasting/schenkingsrechten is de kwijtschelding fiscaal afgehandeld.

Registreert u de pacte adjoint niet dan zal er geen schenkbelasting/schenkingsrechten verschuldigd zijn, op voorwaarde dat u nog minstens 3 jaar in leven blijft vanaf het moment van de kwijtschelding. Overlijdt u binnen deze periode van 3 jaar, dan zal de begiftigde alsnog erfbelasting of successierechten moeten betalen op de kwijtgescholden schuld. De tarieven in de erfbelasting en successierechten zijn progressief en afhankelijk van uw fiscale woonplaats en uw verwantschap met de begiftigde:

Hou er ook rekening mee dat de kwijtschelding van een schuld ook gevolgen kan hebben voor de verdeling van uw erfenis.

• Wanneer u een lening heeft kwijtgescholden aan een van uw erfgenamen in de rechte neerdalende lijn (bijvoorbeeld een kind), dan wordt deze schenking vermoed een voorschot op het erfdeel van uw erfgenaam te zijn en moet deze schenking verrekend worden bij de verdeling van uw nalatenschap. Uw kind zal het kwijtgescholden bedrag met andere woorden moeten inbrengen in de nalatenschap om de gelijkheid met uw andere kinderen te herstellen. Is het de bedoeling om uw kind via de kwijtschelding een extraatje te geven, dan zult u dit uitdrukkelijk moeten bepalen in de modaliteiten van de schenking.

• Heeft u een schuld kwijtgescholden in het voordeel van een derde, dan wordt dit beschouwd als een schenking die buiten deel is gebeurd. Enkel als uw reservataire erfgenamen hierdoor hun wettelijke voorbehouden deel niet zouden krijgen, kan de begiftigde verplicht worden een deel van de schenking terug te geven.

U kunt er ook voor kiezen om (het saldo van) de lening pas kwijt te schelden op het ogenblik van uw overlijden. Dit kunt u doen via uw testament. De kwijtgescholden schuld zal dan worden belast in de erfbelasting of successierechten volgens de voormelde tarieven.

Het kwijtschelden van een lening tijdens uw leven doet u beter niet op een lichtzinnige manier. U zorgt er best voor dat zowel de kwijtschelding als de onrechtstreekse schenking correct op papier worden gezet. Wees er ook van bewust dat wanneer er geen schenkbelasting of schenkingsrechten worden betaald op de kwijtgescholden schuld, de begiftigde erfbelasting of successierechten zal moeten betalen indien u niet voldoet aan de overlevingsvoorwaarde van (thans) 3 jaar.

Aarzel niet om met ons contact op te nemen als u hierover vragen hebt.