Denkt u eraan om uw kleinkinderen iets te schenken?
De relatie tussen grootouders en hun kleinkinderen is uniek. Er bestaat geen andere vergelijkbare band. Kleinkinderen kunnen veel leren van de levenservaring van oma en opa en op hun beurt worden zij fit gehouden door die energiebommetjes. Er zijn verschillende mogelijkheden om uw kleinkinderen een financiële duwtje in de rug te geven, zowel tijdens uw leven als na uw overlijden. We lichten ze hieronder even toe.
Een generatiesprong maken na uw overlijden
Bij overlijden kunt u een deel van uw nalatenschap rechtstreeks aan uw kleinkinderen toekennen via een testament of via de begunstigingsclausule van een levensverzekering. Op een verkrijging via testament of levensverzekering is evenwel erfbelasting verschuldigd. Kleinkinderen zijn onderworpen aan dezelfde tarieven van erfbelasting als uw eigen kinderen. Deze tarieven zijn progressief. Dit betekent: hoe meer men erft, hoe meer men betaalt en de tarieven worden per erfgenaam toegepast. Dus hoe meer begunstigden (kinderen/kleinkinderen) iets krijgen, hoe meer personen van de laagste tarieven kunnen genieten.
Voor zover het erfdeel per kleinkind minder dan 12.500 euro bedraagt, betalen uw kleinkinderen in het Vlaams Gewest zelfs geen erfbelasting. In het Waals Gewest zijn er geen successierechten op de eerste schijf van 12.500 euro die een erfgenaam in rechte lijn (zoals een kleinkind), die wettelijk tot de nalatenschap wordt geroepen, ontvangt. Een tweede schijf van 12.500 euro is bijkomend vrijgesteld indien het netto-erfdeel van het kleinkind niet meer bedraagt dan 125.000 euro. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is er een vrijstelling op de eerste schijf van 15.000 euro die een kleinkind ontvangt.
Een generatiesprong tijdens uw leven
Als grootouder kunt u ook tijdens uw leven gelden en/of effecten aan de kleinkinderen schenken. Dat kunt u doen via een bankgift (een bankoverschrijving) of bij een notaris. Een schenking is wel definitief en onherroepelijk. Daartegenover staat dat de te betalen belasting meestal lager is dan de erfbelasting of in sommige gevallen zelfs onbestaande.
Hoeveel mag u of kunt u doorgeven aan uw kleinkinderen?
Telkens u een planning (zowel bij overlijden als bij leven) overweegt naar uw kleinkinderen, mag u het voorbehouden erfdeel (de reserve) van uw kinderen niet uit het oog verliezen. Uw kinderen hebben samen een minimumerfdeel of reserve ten belope van één tweede (in blote eigendom bij overlijden van de eerststervende partner en in volle eigendom bij overlijden van de langstlevende partner). De reserve wordt berekend op uw nalatenschap, vermeerderd met de schenkingen die u in het verleden hebt gedaan. De begunstiging via een levensverzekering kan ook als een schenking worden beschouwd. Als uw kinderen niet krijgen waar ze recht op hebben, kunnen (niet: moeten) zij inkorting vragen. Het staat u als grootouder echter vrij het gehele beschikbare deel rechtstreeks aan de kleinkinderen te geven (bij overlijden en/of bij leven).
Als grootouder wenst u meestal aan elk kleinkind een gelijke som te schenken. Als niet elk kind (evenveel) kinderen heeft, ontstaat er een verschil op het niveau van de kinderen.
Het is echter mogelijk om een generatiesprong te organiseren zonder de gelijkheid tussen de kinderen aan te tasten via de techniek van de ‘inbreng ten behoeve van een derde’. Als een grootouder schenkt aan zijn kleinkind, dan kan het kind (de ouder van het kleinkind) de last op zich nemen om inbreng te doen in de nalatenschap van de schenkende (groot)ouder. Deze regeling laat dus toe dat het kind van de schenker-grootouder zich ertoe verbindt om de schenking gedaan aan zijn eigen kind (kleinkind) aan te rekenen op zijn eigen aandeel. Zo zal deze schenking in mindering komen van het deel van het kind en kan het kleinkind de schenking zonder meer behouden. Bovendien kunt u als grootouder aan elk kleinkind hetzelfde geven en zal elke tak op het einde van de rit hetzelfde krijgen.
Dergelijke generatiesprong kan vastgelegd worden in een erfovereenkomst waarbij de schenker-grootouder, het kind-ouder en het kleinkind allen akkoord zijn dat de schenking die grootouder aan het kleinkind heeft gedaan, in de nalatenschap van grootouder zal worden aangerekend op het erfdeel van het kind-ouder. In dit familiaal pact kunnen schenkingen aan de kleinkinderen dus worden aangerekend op het erfdeel van het kind wanneer beoordeeld wordt dat iedereen zijn rechtmatig deel heeft gekregen. Een eenzijdige verklaring van de ouder die de inbreng ten laste zal nemen, is niet mogelijk. Deze verbintenis kan ook worden aangegaan in de schenkingsakte zelf.
Verwerpen van de nalatenschap ten voordele van de kleinkinderen
Als de grootouders zelf geen stappen ondernomen hebben om het kleinkind te begunstigen, kan een kind (ouder van het kleinkind) zijn/haar (volledige) erfenis verwerpen ten voordele van zijn/haar kinderen (kleinkinderen van de erflater). Door de generatiesprong vermijdt men dat bij overlijden van het kind het vermogen een tweede keer wordt belast in hoofde van de kleinkinderen. Let wel: deze vorm van generatiesprong is een alles of niets-verhaal: de verwerping betreft de gehele nalatenschap, zonder onderscheid.
Het verwerpen van de nalatenschap wordt in het Vlaams Gewest sinds 24 december 2017 fiscaal niet langer afgestraft in vergelijking met een rechtstreekse begunstiging van de kleinkinderen door de grootouders via een testament of levensverzekering. Bij verwerping wordt het erfdeel van het kind gesplitst over de kleinkinderen en kunnen zo vaak meerdere erfgenamen genieten van de laagste tarieven. In Brussel en Wallonië geldt tot op vandaag de regel dat de fiscus geen nadeel mag ondervinden van de verwerping: uw kind mag dus verwerpen ten voordele van zijn/haar kinderen maar de belasting blijft dezelfde, alsof enkel het kind erft.
Flexibele erfenissprong
In Vlaanderen is er nog een tweede (fiscaalvriendelijke) mogelijkheid voor kinderen om de erfenis van hun ouders door te geven aan hun eigen kinderen.
In Vlaanderen kunnen erfenissen een jaar lang kosteloos doorgegeven worden aan erfgenamen in rechte lijn. De erfenis (of in dit geval ook een gedeelte daarvan) verkregen door het kind van de overledene, kan met andere woorden binnen een jaar na het overlijden worden doorgegeven aan een volgende generatie (ook aan stief- en zorgkinderen), zonder dat hierop schenkbelasting verschuldigd is (indien voldaan is aan een aantal voorwaarden).
Ook in het Waals Gewest wordt dit binnenkort mogelijk. Goederen die tot de nalatenschap behoren van de erflater zullen door een erfgenaam in rechte lijn aan 0% kunnen doorgeschonken worden. In tegenstelling tot in Vlaanderen moet dit in het Waals Gewest gebeuren binnen de negentig dagen na het indienen van de aangifte van de nalatenschap. Bovendien moet (naast een aantal andere voorwaarden) zowel de erflater als de schenker in het Waals Gewest wonen.
Een zelfde techniek is in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest vooralsnog niet mogelijk.
Wilt u graag meer informatie hierover? Uw private banker of wealth officer helpt u graag verder.
U mag dit nieuwsbericht niet beschouwen als een beleggingsaanbeveling of als advies.