Waarom een keuzebeding in uw huwelijkscontract opnemen om uw gemeenschappelijk vermogen te verdelen?

Een keuzebeding is een clausule die u in uw huwelijkscontract kunt opnemen. Met een keuzebeding kan de langstlevende huwelijkspartner kiezen hoe het (beperkte) gemeenschappelijke vermogen bij het overlijden van de partner wordt verdeeld. Het keuzebeding biedt dus flexibiliteit en comfort. Maar het kan in specifieke situaties ook nuttig zijn om fiscaal te optimaliseren.

Bent u gehuwd? En hebt u een (beperkt) gemeenschappelijk vermogen omdat u gehuwd bent zonder huwelijkscontract of omdat uw huwelijkscontract voorziet in een gemeenschappelijk vermogen? Dan wordt dat vermogen in twee gelijke delen verdeeld als een van de huwelijkspartners overlijdt. De langstlevende partner behoudt de eigen helft van het vermogen, de andere helft komt in de nalatenschap van de eerststervende partner.

Hebt u kinderen? Dan voorziet het wettelijk erfrecht dat de langslevende partner ook nog het vruchtgebruik erft van de nalatenschap van de overleden partner. De kinderen erven hiervan de blote eigendom.

Voor uw vastgoed geeft het vruchtgebruik u het recht om dit levenslang te bewonen. U kunt als vruchtgebruiker ook beslissen om het vastgoed te verhuren. In dat geval hebt u recht op de huurinkomsten. Voor uw roerende vermogen (gelden of effecten) hebt u als vruchtgebruiker recht op de interesten en dividenden.

Dan hebt u de toestemming nodig van uw kinderen of van de vrederechter als uw kinderen minderjarig zijn. Wilt u dit vermijden? Laat dan een keuzebeding opnemen in uw huwelijkscontract. Dan kunt u zelf kiezen hoe het vermogen dat jullie samen hebben opgebouwd, wordt verdeeld als uw partner overlijdt. Zo kunt u als langstlevende,  zonder instemming van uw kinderen, beslissen over de vermogensbestanddelen die u in volle eigendom kiest. Dan kunt u bijvoorbeeld zelfstandig verkopen of herbeleggen.

In principe moeten uw kinderen zich bij uw keuze neerleggen, tenzij er kinderen uit een vorige relatie zijn of de eerststervende huwelijkspartner goederen in het gemeenschappelijk vermogen heeft ingebracht.

Een groot pluspunt van een keuzebeding is de flexibiliteit. Want de manier waarop u kiest, is afhankelijk van uw leeftijd, gezondheidstoestand, de relatie met uw kinderen en uw financiële situatie.

Vaak voorziet het keuzebeding dat u uw keuze moet maken binnen de termijn voor de aangifte van de nalatenschap. In principe is dat 4 maanden. U moet vandaag dan ook nog niet wakker liggen van de keuze die u bij het overlijden van uw huwelijkspartner zult maken.

Als langstlevende betaalt u als enige erfgenaam successierechten op de goederen die u in volle eigendom toebedeeld krijgt. Daardoor valt u sneller in een hoger tarief.
De gezinswoning kunt u echter gratis erven en in Vlaanderen de eerste 50.000 euro roerend vermogen.

Goederen die u als langstlevende in volle eigendom kiest, worden nadien in principe nogmaals vererfd door uw erfgenamen. Deze goederen worden dan een tweede keer belast, tenzij u ze ondertussen hebt opgeleefd of weggeschonken.

Naast comfort en flexibiliteit, kunt u met een keuzebeding in bepaalde situaties ook fiscaal optimaliseren.

Wilt u na het overlijden van uw partner de gezinswoning verkopen? Dan kan het interessant zijn om als langstlevende de gezinswoning in volle eigendom te kiezen. Als langstlevende betaalt u immers geen successierechten op de gezinswoning en kunt u in principe de gezinswoning verkopen zonder instemming van uw kinderen. Vervolgens kunt u de gelden uit de verkoop aanwenden om bijvoorbeeld een nieuwe woning aan te kopen (al dan niet samen met uw kinderen) of om een fiscaalvriendelijke schenking aan uw kinderen te doen.

Kiezen voor een percentage van een goed in volle eigendom kan ook fiscaal interessant zijn. De successierechten zijn immers progressief.

De successierechten worden apart berekend per erfgenaam (de langstlevende en de kinderen). Als de waarde van uw vruchtgebruik laag is omdat u al wat ouder bent, kan het daarom interessant zijn dat u als langstlevende een bepaald percentage van bijvoorbeeld het roerend vermogen in volle eigendom bij u houdt. Dat zal dan aan een lager tarief belast worden dan dat het bij de kinderen die een groter deel van de nalatenschap erven, in een hogere schijf zou vallen.

Dan raden wij u aan om met uw notaris te bespreken dit keuzebeding zo ruim mogelijk te formuleren. Zo houdt u alle opties open.

Hebt u in het verleden al een keuzebeding voorzien? Ook dan kan het raadzaam zijn om uw huwelijkscontract met keuzebeding terug boven te halen om na te kijken of de keuzemogelijkheden voldoende ruim zijn en nog overeenstemmen met uw wensen.

• Welke verdeling is van toepassing als u geen tijdige keuze maakt?
• Kunt u kiezen voor de gezinswoning in volle eigendom?
• Kunt u kiezen in percentages?
• Kunt u kiezen op basis van een zorgvolmacht?
• ...

Neem contact op met uw private banker of wealth manager.