Samen bouwen op de grond van uw partner

Bent u van plan om samen een woning op te trekken op de grond die eigendom is van een van u beiden? Neem dan de nodige maatregelen zodat u niet voor een onaangename verrassing komt te staan bij een overlijden of een relatiebreuk.

Misschien hebt u of uw partner een bouwgrond geërfd of had u of uw partner al een bouwgrond op het moment dat u elkaar ontmoette. Dan is de kans groot dat u daar samen een woning op wilt bouwen die u beiden financiert. Let dan op, want het is niet zo dat deze woning daarom automatisch aan u beiden toebehoort. Volgens het principe van de natrekking wordt de grondeigenaar immers eigenaar van alle gebouwen die opgetrokken worden op deze grond. Ondanks het feit dat u beide deze woning hebt gefinancierd, kan het dus zijn dat, als er niets geregeld is, deze woning enkel toebehoort aan de partner die eigenaar is van de grond.

1. De bouwgrond

Alles begint bij de bouwgrond: is dit een eigen of een gemeenschappelijk goed? Om dit te bepalen zal uw samenlevingsvorm van belang zijn.

In dit artikel gaan we uit van de situatie dat de bouwgrond eigen is van één partner. Bent u niet gehuwd, dan is al het vermogen dat u bezit eigen. Hetzelfde geldt als u gehuwd bent onder het stelsel van zuivere scheiding van goederen. U kunt uiteraard wel goederen in onverdeeldheid met uw partner hebben. Uw deel in die onverdeeldheid behoort echter ook tot uw eigen vermogen. Bent u gehuwd onder het wettelijk stelsel of een ander stelsel met een gemeenschap, dan zijn in principe enkel de goederen die u van voor het huwelijk bezat of hebt verkregen via schenking of erfenis eigen.

2. Wat kunt u regelen?

Om moeilijkheden, onzekerheden en vaak ongewenste gevolgen bij een overlijden of relatiebreuk te vermijden, is het aangewezen om op voorhand de nodige maatregelen te nemen. Een regeling opstellen is ook mogelijk voor partners die al samen gebouwd hebben op de grond van één van hen.

Bij partners gehuwd onder het wettelijk stelsel, kan de grondeigenaar de grond via een notariële akte inbrengen in de huwelijksgemeenschap. Hierdoor zullen zowel de grond als het gebouw waar u samen op bouwt tot de gemeenschap behoren en worden jullie er dus beiden eigenaar van. Naast de notariskosten en aktekosten, is er slechts een vast registratierecht van 50 euro te betalen.

Een dergelijke inbreng heeft ook andere voordelen:

• uw rechten als partner zijn veel ruimer en zekerder
• de successiedruk is in bepaalde gevallen lager
•  u kunt de erfrechten van de partner nog meer verruimen door andere modaliteiten (bijvoorbeeld: een keuzebeding) aan het gemeenschappelijk vermogen te koppelen.

Bent u gehuwd met scheiding van goederen? Dan kunt u overwegen om samen een beperkte gemeenschap op te richten, waarin u de grond inbrengt. Op deze manier behoudt u uw basisstelsel van scheiding van goederen (ieder behoudt zijn eigen vermogen), maar krijgt u specifiek voor de grond en de woning dezelfde voordelen als in het geval van een inbreng in een wettelijk stelsel. Ook hiervoor is een notariële akte vereist.

Wilt u de grond en de woning eigen houden of bent u niet gehuwd en kunt u de grond dus niet gemeenschappelijk maken, dan zult u een andere oplossing moeten zoeken. In dat geval kunt u als grondeigenaar bijvoorbeeld de helft (of een ander deel) van de grond aan uw partner schenken of verkopen.
Als dit geen optie is, en uw partner betaalt toch mee aan de bouwwerken die op uw grond worden opgericht, kan er gewerkt worden met een schulderkentenis, een samenlevingsovereenkomst of het verlenen van een recht van opstal door de grondeigenaar.

U kunt ook overwegen om uw samenlevingsvorm te wijzigen.

Hou ook zeker het aspect van vooroverlijden van uw partner in gedachten. Een aanvullende regeling (bijvoorbeeld via testament en/of een optioneel beding van aanwas) kan noodzakelijk zijn om de rechten van de partner op de woning te vrijwaren. Zeker voor feitelijk samenwonende partners is dit noodzakelijk. Immers, bij de andere samenlevingsvormen erft u als langstlevende partner het vruchtgebruik van (het deel van) de gezinswoning dat tot het vermogen van uw partner behoort, maar als feitelijk samenwonende partner erft u daarentegen niet automatisch. Zonder aanvullende regeling leidt dit gebrek aan erfrecht er toe dat u geen (wettelijk) recht hebt om in de woning te blijven wonen.
Bespreek met uw notaris of extern raadgever welke oplossing voor uw situatie fiscaal en juridisch de meest optimale is.