Wat bij een gelijktijdig overlijden?
Stel dat u samen met een erfgerechtigde overlijdt, bijvoorbeeld bij een verkeersongeval, terreuraanslag of natuurramp. Is er dan sprake van een gelijktijdig overlijden? Erven jullie in zulke situaties nog van elkaar? We zetten hieronder enkele principes en gevolgen op een rij.
Wie leefde het langst?
Om te kunnen erven moet een erfgerechtigde nog in leven zijn op het moment waarop de erflater sterft.
Wat als verschillende personen die van elkaar zouden erven op ongeveer hetzelfde moment sterven? Dan probeert men te achterhalen wie van hen eerst is overleden.
De persoon die het langst heeft geleefd, kan erven van degene die eerder overleed. De langstlevende geeft dat erfrecht op zijn beurt door aan zijn eigen erfgenamen, zelfs al was hij of zij nog niet in de mogelijkheid om de nalatenschap te aanvaarden.
De erfgenamen van de langstlevende kunnen nadien aanspraak maken op de nalatenschap, die door het overlijden van de eerststervende mogelijk omvangrijker is. Het tijdsverschil tussen de beide overlijdens speelt daarbij geen enkele rol, zelfs al was het minder dan 1 minuut.
Een voorbeeld: een koppel verongelukt in een auto-ongeval. Mijnheer is op slag dood, mevrouw overlijdt op weg naar het ziekenhuis in de ambulance. Er is in dat geval geen sprake van een gelijktijdig overlijden.
Gevolg? De erfgenamen van de partner die het langst leefde (in dit geval mevrouw) – al was het maar heel even – kunnen aanspraak maken op de verruimde nalatenschap. Dus ze kunnen dan de goederen erven van de eerder overleden partner.
Eerst wikkelt men immers de nalatenschap van mijnheer af, waardoor mevrouw eventueel een deel hiervan erft (bijvoorbeeld in volle eigendom of in vruchtgebruik). Vervolgens erven de erfgenamen van mevrouw haar nalatenschap, eventueel met inbegrip van de activa die mevrouw erfde uit de nalatenschap van mijnheer.
Op fiscaal vlak kan er in zo’n geval wel een vermindering spelen om dubbele belasting te milderen. Zijn de goederen die belast zijn met successierecht binnen het jaar meer dan 1 keer vererfd? Dan wordt het successierecht op die goederen in principe met de helft verminderd.
En wat als de volgorde van overlijden een raadsel blijft?
In bepaalde situaties is het evenwel niet eenvoudig om te bewijzen wie het eerst overleed. Denk maar aan personen die verongelukken bij bijvoorbeeld een vliegtuigcrash, brand of schipbreuk.
Stel: 2 of meerdere personen overlijden en het is onduidelijk is wie langer heeft geleefd. Dan worden die personen (commoriënten genoemd) geacht gelijktijdig te zijn overleden. Dat is zo voorzien door de wetgever.
Bijgevolg erven de overledenen in dat geval niet van elkaar. En dat kan belangrijke gevolgen hebben bij de afwikkeling van de nalatenschappen en de verschuldigde successierechten. Want de nalatenschappen van de overledenen worden dan vereffend en verdeeld zonder rekening te houden met het bestaan van de andere (gelijktijdig) overledene(n). De nalatenschappen komen dan volledig toe aan de overige erfgenamen van de overledenen.
Een voorbeeld: mijnheer en mevrouw zijn gehuwd en hebben samen 2 kinderen. Zij hebben geen testamenten. Ze verongelukken bij een vliegtuigcrash en worden geacht gelijktijdig te zijn overleden.
De beide nalatenschappen worden apart afgewikkeld. Mijnheer erft niet van mevrouw, mevrouw erft niet van mijnheer. De 2 kinderen erven de nalatenschap van hun vader in volle eigendom. Daarnaast erven zij ook de nalatenschap van hun moeder in volle eigendom.
Het belang van de volgorde van overlijden
Zelfs als personen niet naar aanleiding van eenzelfde gebeurtenis of op dezelfde plaats om het leven komen, kan de volgorde van overlijden een rol spelen op vlak van het erfrecht. Ook als de overledenen niet wederkerig van elkaar zouden erven.
Een voorbeeld: 2 broers sterven per toeval op dezelfde dag. Zij hebben geen testamenten. De oudste broer heeft een huwelijkspartner en 2 kinderen. Zijn jongere broer is alleenstaand en kinderloos.
Leefde de oudste broer het langst? Dan zal hij erven van zijn jongere broer. Maar als omgekeerd de jongere broer het langst leefde, dan erft hij niet van zijn oudere broer. Want de nalatenschap van de oudere broer komt in vruchtgebruik toe aan zijn huwelijkspartner en in blote eigendom aan zijn 2 kinderen.
Hebt u hierover vragen? Neem dan contact op met uw private banker of wealth manager.
U mag dit nieuwsbericht niet beschouwen als een beleggingsaanbeveling of als advies.