VillaVip, een warme thuis voor personen met een beperking
VillaVip is een nieuw woon- en zorgmodel voor personen met een beperking. In een hedendaagse woning vinden tien bewoners met een beperking een nieuwe, warme thuis. Ze wonen er samen met een zorgkoppel dat het huis runt. Een team van professionele opvoeders en zorgkundigen geeft de dagelijkse werking mee vorm. VillaVip werd door de Vlaamse zorgsector verkozen tot ‘Andere Zorgorganisatie van het jaar 2019’.
In een nieuwe wijk op een boogscheut van het centrum van het Oost-Vlaamse Herzele opende de eerste VillaVip in november 2017 de deuren. Tien bewoners met een beperking delen er een kangoeroewoning met Marijke en Pieter, het zorgkoppel. Het huis met tuin is nieuw gebouwd. Het heeft een ruime living met een open keuken op de benedenverdieping. Op de twee verdiepingen heeft elke bewoner een eigen, grote kamer met zithoek. Wanneer we er op het middaguur aankomen, is het gezellig druk in de woonkamer. De bewoners hebben net gekookt onder begeleiding van de opvoeder en zijn klaar om aan tafel te gaan. Maar eerst komen ze nog even de award ‘Zorgwerkgever van het Jaar’ bewonderen die Valerie Dujardyn heeft meegebracht. Valerie heeft samen met haar echtgenoot Michiel Maeyaert en met Caroline Schelstraete VillaVip opgericht.
Vanwaar komt het idee voor VillaVip?
Michiel Maeyaert: “Sinds enkele jaren gaat het Vlaamse budget voor personen met een beperking niet meer naar de voorzieningen, maar naar de personen met een beperking zelf. Die persoonsvolgende financiering maakt nieuwe initiatieven mogelijk en levensvatbaar. Mensen die een budget krijgen van de Vlaamse overheid kunnen nu zelf kiezen waar ze wonen en hoe ze hun zorg georganiseerd willen zien. Overal in Vlaanderen ontstaan dan ook initiatieven van ouders die zelf een project op poten willen zetten voor hun zoon of dochter. De complexiteit is echter enorm groot.
Enerzijds is er de woning - waar moet die komen, hoe moet die gebouwd worden, door wie, hoe groot moet ze zijn, hoe moet ze eruit zien - anderzijds is er de zorg. Die zorg moet georganiseerd worden én gegarandeerd zijn op lange termijn, ook als de ouders ouder worden of er niet meer zijn. Die puzzel leggen is zeer moeilijk. VillaVip biedt een oplossing aan. We hebben een duurzaam model gebouwd waarmee we een gezellige woning realiseren én elke bewoner en zijn of haar familie zorgzekerheid op lange termijn bieden.”
Valerie Dujardyn: “Met ons familiebedrijf richten we ons al langer op zorgvastgoed. Voor personen met een beperking hebben we vastgesteld dat er een tekort is aan kleinschalige woningen, waar ze een warm nest vinden en waar 24/7 zorg wordt verleend.”
Michiel Maeyaert: “Wij hebben onze kennis over het bouwen en financieren van zorgvastgoed samengebracht met die van Caroline Schelstraete. Zij is de oprichter en algemeen directeur van vzw Kompas uit Gent, een organisatie die ondersteuning biedt aan personen met een zwaardere zorgnood. We hebben met heel wat ouders gepraat, we hebben veel voorzieningen voor personen met een beperking bezocht. Zo heeft het concept van VillaVip vorm gekregen.”
Welke verwachtingen hebben mensen met een beperking of hun ouders?
Michiel Maeyaert: “Ouders willen voor hun zoon of dochter een voortzetting van wat zij zelf bieden: een warme thuis waar hun kind zichzelf kan zijn. Bijna allemaal schuiven ze het kleinschalige en huiselijke naar voren.”
Valerie Dujardyn: “Een VillaVip is een gewoon huis in de straat, met een inwonend zorgkoppel dat er altijd is voor de bewoners.”
Michiel Maeyaert: “Het is een concept dat bijvoorbeeld in Nederland, de Scandinavische landen, Canada en Schotland al zijn deugdelijkheid heeft bewezen. Mensen met een beperking wonen er al langer in een huis met zorgverstrekkers die heel nabij zijn en die voor rust en vertrouwen zorgen.”
Marijke, wat sprak u aan in dat model?
Marijke De Clercq: “Ik werkte tien jaar als opvoedster in de sector van personen met een beperking. Ik had zin in een nieuwe uitdaging. Ik wilde op een dichtere en warmere manier zorg aanbieden, en dat kan als zorgkoppel van VillaVip. Mijn echtgenoot Pieter en ik zijn er voor de bewoners. We staan altijd voor hen klaar, we zorgen voor het contact met hun familie, we brengen hun administratie in orde. En we organiseren de zorg voor de bewoners door een team van opvoeders en zorgkundi gen samen te stellen en aan te sturen. Er is altijd een opvoeder aanwezig, die het geheel laat draaien en de bewoners pedagogisch ondersteunt. De zorgkundigen staan in voor de activiteiten en voor de facetten van het dagelijkse leven, zoals koken en wassen. Pieter en ik nemen de permanentie ’s nachts op, we zijn altijd oproepbaar.”
Wie kan in een VillaVip terecht?
Michiel Maeyaert: “We richten ons op personen met een matige mentale of een meervoudige beperking die in een gewone, huiselijke sfeer kunnen wonen. Ze moeten over een persoonsvolgend budget beschikken om de ondersteunings en zorgkosten te betalen.”
Marijke De Clercq: “Onze bewoners hebben allemaal 24 uur op 24 begeleiding nodig. De ondersteuning is dus veel intensiever dan in een project van begeleid wonen waar bewoners vrij zelfstandig leven.”
Valerie Dujardyn: “Intussen zijn er al drie huizen open, in Herzele, Bredene en Wondelgem. Het valt op dat geen enkele woning dezelfde is. Het zorgkoppel in Bredene bijvoorbeeld mikt vooral op jongere bewoners. Dat zorgt voor een andere sfeer dan hier in Herzele waar de groep veel diverser is, ook qua leeftijd. Het is hier rustiger en nog huiselijker. Elk zorgkoppel runt zijn huis op een andere manier.”
Een VillaVip is een gewoon huis in de straat, met een inwonend zorgkoppel dat er altijd is voor de bewoners.
Valerie Dujardyn, mede-oprichtster VillaVip
Kan er aan individuele vragen van bewoners tegemoet worden gekomen?
Marijke De Clercq: “Er zijn groepsactiviteiten, zoals samen koken of een uitstap doen, maar we werken ook zeer individueel.”
Michiel Maeyaert: “Iedereen die bij ons komt wonen, moet het leven kunnen leiden dat hij of zij wil. Dat is ons uitgangspunt. Als iemand graag danst, dan proberen wij daar zoveel mogelijk aan tegemoet te komen.”
Marijke De Clercq: “Onze bewoners hebben niet de mogelijkheden om volledig zelfstandig uitstappen te regelen. Als iemand bijvoorbeeld naar de bioscoop wil gaan, moeten wij die activiteit organiseren. Kan de verplaatsing met de bus? Waar en wanneer vertrekt die? Of moet de bewoner naar de bioscoop gebracht worden? Wil hij of zij alleen naar de film of met een begeleider? Dat moeten wij eerst uitklaren. Een van onze bewoners wil bijvoorbeeld graag badmintonnen. De eerste keren moet ik zorgen dat er een extra personeelslid of stagiair is om haar naar de club te begeleiden, tot het haar lukt om zich zelfstandig naar de sporthal te verplaatsen.”
Hoe belangrijk is de locatie van een VillaVip-huis?
Valerie Dujardyn: “Het inclusieve is zeer belangrijk. VillaVip moet echt deel uitmaken van een wijk, van een gemeente. Bij de inplanting van de huizen kijken we altijd naar de buurt, naar de dagbestedingsmogelijkheden, naar begeleid werk in de omgeving.”
Michiel Maeyaert: “De nieuwe wijk in Herzele ligt zeer dicht bij het centrum van de gemeente en zet in op zorg en het sociale. Naast VillaVip is er een woonzorgcentrum, er zijn assistentiewoningen, sociale woningen, er komen een dertigtal woningen voor jonge gezinnen.”
Marijke De Clercq: “Onze eerste bewoners waren jong gepensioneerden. Op deze site wordt heel veel georganiseerd voor die leeftijdsgroep. Onze bewoners komen op die manier in contact met leeftijdsgenoten zonder een beperking. Ze gaan naar het sociaal restaurant, intussen vaak zelfstandig, en voelen zich daar als een gewoon persoon.”
Michiel Maeyaert: “Het is hartverwarmend om te zien hoe zo’n project een identiteit krijgt. De mensen in de buurt hier weten dat dit het huis is van Marijke en Pieter en van hun tien medebewoners. Het huis wordt echt gedragen door de omgeving, dat is ongelofelijk. Ik sta er elke dag van te kijken hoe mensen graag deel willen uitmaken van zo’n project. Dat is ook in onze andere huizen het geval. In Bredene komt bijvoorbeeld de burgemeester nagenoeg elke week langs voor een kop koffie. De gedragenheid door de buurt, maar ook door de lokale overheid, is cruciaal.”
Marijke De Clercq: “Iemand zonder beperking kan kiezen waar hij of zij woont. Veel mensen met een beperking hebben die keuze niet, ze zijn gebonden aan de locatie van vaak grote voorzieningen. Bij VillaVip kunnen ze in de regio of de gemeente blijven waar ze altijd gewoond hebben. Vier van onze tien bewo ners komen uit Herzele. Dat maakt het voor de familie veel makkelijker om vaak binnen te springen of iets te brengen. Zo groeit ook het netwerk van de andere bewoners. Als hier een ouder binnenkomt, krijgt die van alle tien een kus. Een van onze bewoners wordt binnenkort vijftig jaar. Iedereen mag mee uit eten, omdat de ouders zien hoe belangrijk de huisgenoten zijn voor hun dochter. Ze nodigen liever hen uit dan een verre neef of nicht. Hier komen ook kinesisten en thuisverplegers langs, vaak personen die onze bewoners al van vroeger kennen. Zo trekken we de buitenwereld binnen in het huis.”
VillaVip in Herzele is nu anderhalf jaar open. Hoe heeft u de bewoners zien evolueren?
Valerie Dujardyn: “Wat ik niet had gedacht en wat ongelofelijk mooi is, is dat mensen ook voor elkaar zorgen. Als ze zien dat iemand anders het moeilijk heeft, dan ontfermen ze zich over die persoon. Ze pakken hem of haar eens vast, zoals dat in een klassieke thuissituatie ook gebeurt met broers en zussen.”
Marijke De Clercq: “De bewoners helpen elkaar ook met praktische zaken. Iemand snijdt bijvoorbeeld het vlees van een andere bewoner die dat niet kan. Dat is nieuw voor mij, ook al heb ik tien jaar ervaring in de sector.”
Er zijn nu drie VillaVip’s. Hoe ziet de nabije toekomst eruit?
Michiel Maeyaert: “In de zomer openen we huizen in Wevelgem en Brugge. Na de zomer starten we met de bouw van nog drie VillaVip’s in Diksmuide, Zele en Berlaar.”
Wat zijn de sterke punten van het concept? Welke verbeterpunten ziet u?
Michiel Maeyaert: “Elke VillaVip maakt het idee van nabijheid, hartelijkheid en warmte waar. Als ik een woning heb bezocht, kom ik telkens met een grote glimlach en heel veel energie buiten. Dat is waarom we elke dag vroeg opstaan en ’s avonds laat gaan slapen. Natuurlijk heeft elke woning tijd nodig om zich te vormen. Het is een klein bedrijfje dat niet op één dag matuur is. Zeer belangrijk is de selectie van de zorgkoppels.”
Marijke De Clercq: “De meeste bewoners woonden tot voor kort nog bij hun ouders in. Ze moeten allemaal een plekje vinden in de groep en in het huis. Gaandeweg maken ze van dit huis echt hun thuis. Het personeel is hier om hen te ondersteunen. Opvoeders en zorgkundigen staan naast de bewoners, niet erboven. Ik vraag hun om veel knuffels te geven, om elke avond aan elke bewoner te vragen of ze nog iets kunnen doen. Dat is zo belangrijk.”
Zijn er nooit wrijvingen in de groep of met de ouders?
Marijke De Clercq: “Die zijn er amper. En als er iets is, gaan we zeer snel aan de tafel zitten met de familie om te kijken hoe we het kunnen oplossen.”
Michiel Maeyaert: “De kwaliteiten van het zorgkoppel zijn cruciaal. Marijke en Pieter slagen erin om mogelijke conflicten op een zeer eenvoudige manier op te lossen of te voorkomen.”
Marijke De Clercq: “De samenstelling van de groep moet doordacht gebeuren. Dat heeft niet zozeer met leeftijd te maken, maar wel met het karakter en het mentale niveau van de bewoners. Het is belangrijk dat ze een groep vormen en dat er geen frustraties groeien.”
Wat betekent de award ‘Andere Zorgorganisatie van het jaar 2019’ voor VillaVip?
Michiel Maeyaert: “Het is een fijne erkenning van mensen uit de zorgsector. Het toont dat je met een vernieuwend zorgmodel het verschil kan maken voor mensen met een beperking.”
Valerie Dujardyn: “Ons werk is ons leven geworden, we geven er op sociaal en familiaal vlak veel voor op. De erkenning doet dus zeker deugd. En hopelijk opent de award ook nieuwe deuren.”
Marijke De Clercq: “De award is super, maar voor mij was het rapport van de Zorginspectie nog belangrijker. In november werd onze volledige werking doorgelicht en we kregen een uitstekende evaluatie. Dat is de bevestiging dat we zeer goed bezig zijn.”
Disclaimer
Dit nieuwsbericht mag niet worden beschouwd als een beleggingsaanbeveling of advies.