Nieuwe geopolitieke trend waar je als belegger best rekening mee houdt
De wereld is getuige van een toenemend streven naar strategische onafhankelijkheid. Een geopolitieke trend die al enige tijd aan de gang is en die door COVID-19 en de Russische inval in Oekraïne werd versneld. Beide toonden de kwetsbaarheid van wereldwijde waardenketens en vormden de stimulans naar meer zelfredzaamheid. Als belegger doe je er goed aan te anticiperen op wat een re-globalisering betekent voor je portefeuille.
We leven in een chaotische wereld, maar de geschiedenis leert ons dat moeilijke tijden altijd innovatieve oplossingen opleveren. Als belegger is het belangrijk om te anticiperen en te kijken naar de opportuniteiten.
Jeroen Van Boeckel, Strategist KBC Asset Management
Op naar een nieuwe wereldeconomie?
“Het streven naar strategische onafhankelijkheid staat in contrast met de globaliseringsgolf die we sinds de jaren 1980 zagen en die wereldwijd voor toenemende welvaart zorgde”, zegt Dirk Sebrechts, Portfolio Manager bij KBC Asset Management. Het feit dat mensen, goederen en diensten vrij en zorgeloos de wereld rond konden reizen, deed de internationale handel floreren.
Globalisering was in die zin een goede zaak, maar het maakt ons wel minder weerbaar tegen rampspoed. Dat heeft COVID-19 duidelijk gemaakt. Lange en complexe bevoorradingsketens bleken kwetsbaar wanneer fabrieken plots dicht gingen of grenzen zich sloten. De Russische inval in Oekraïne toonde zowel de westerse afhankelijkheid van Russisch gas als het wereldwijde belang van Oekraïne als agrarisch exporteur.
“Een kentering naar strategische onafhankelijkheid dient zich aan”, aldus Sebrechts.
Drie drijfveren voor strategische onafhankelijkheid
1. Veranderende machtsverhoudingen
“Verschillende factoren zetten grootmachten aan tot strategische onafhankelijkheid. Je kan ze niet los van elkaar zien. De ene factor beïnvloedt de andere. De toegenomen invloed van opkomende economieën, vooral van China, die de dominantie van de Westerse landen uitdaagt, is er één van”, zegt Jeroen Van Boeckel, strategist bij KBC Asset Management. Traditionele machtsverhoudingen veranderen in snel tempo, wat enerzijds leidt tot een botsing van waarden en belangen, en anderzijds tot een concurrentiestrijd om invloed, middelen en markten. “Sinds 1 januari is de club van BRIC-landen (red. Brazilië, Rusland, India en China) officieel uitgebreid met 6 landen (red. Argentinië, Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten, Iran, Egypte en Ethiopië) met als doel een groter tegenwicht te vormen tegen het Westen”, stelt Van Boeckel. “Verschillende van deze landen hebben belangrijke grondstoffenvoorraden. Denk hierbij aan olie en gas of metalen zoals lithium. De nieuwe machtsverhoudingen bemoeilijken de grondstoffentoevoer aan de Westerse industrie.”
De geopolitieke aanjager voor strategische onafhankelijkheid gaat uit van handel als machtsmiddel. Noem het gerust een strategische terugtrekking achter de eigen grenzen.
Dirk Sebrechts, Portfolio Manager KBC Asset Management
2. Geopolitieke complexiteit en onzekerheid
“We zijn getuige geweest van een reeks schokken en crises. Dat bewijzen niet enkel COVID-19 of de Russische invasie, maar ook de handelsoorlog tussen de VS en China, de talloze cyberaanvallen, de klimaatverandering, de regionale conflicten, de migratiestromen, ... Ze leggen de kwetsbaarheid en onderlinge afhankelijkheid van het mondiale systeem bloot en vergroten de vraag naar veiligheid en veerkracht”, stelt Van Boeckel.
Landen en bedrijven worden voorzichtiger in het delen van kennis en in het toegang bieden tot vitale infrastructuur. “Denk aan de Amerikaanse blokkade waardoor ASML haar meest geavanceerde chipmachine niet aan China mag leveren of aan het verbod voor Huawei om in westerse landen mee te werken aan het 5G-netwerk”, zegt Sebrechts.
“Tussen de VS en China heerst al langer een handelsoorlog”, vult Van Boeckel aan. “Maar ook de politieke spanningen tussen de twee naties worden groter. Vooral door de discussie rond Taiwan. De Europese diplomatie probeert aan de zijlijn te staan maar wordt steeds meer gedwongen om een kant te kiezen.”
3. Toxische polarisatie
De laatste jaren zagen we een toename van nationalisme, populisme, extremisme en protectionisme, zowel binnen als tussen landen. Dit holt het vertrouwen en de samenwerking tussen de grote spelers op het wereldtoneel uit en wakkert het streven naar soevereiniteit en identiteit aan.
Onze samenleving is diverser dan ooit. Verschillen tussen mensen met andere achtergronden, religies of culturen, of verschillen in mening, zoals bijvoorbeeld rond de klimaatimpact, zetten een samenleving onder druk. “Botsende meningen moeten naast mekaar kunnen bestaan in een gezonde democratie, maar wanneer men mensen met een andere mening als gehate tegenstanders begint te zien, dan duikt toxische polarisatie op”, aldus Sebrechts.
“Bij een hyperglobalisering zijn er naast winnaars ook verliezers”, zegt Van Boeckel. “Denk aan arbeiders uit de rijkere landen, die hun fabrieken en dus hun jobs zagen verdwijnen naar lageloonlanden. Als hier te weinig aandacht voor is, krijg je tegenbewegingen, zoals de handelspolitiek van voormalig president Trump, die de jobs terug naar de VS ging halen. De Brexit is nog zo’n voorbeeld. Massa-immigratie bleek een van de voornaamste factoren bij de keuze voor Brexit, samen met de miljarden die naar Brussel vloeiden en de regels die ervoor in de plaats kwamen. De conclusie van de meerderheid was dat het Verenigd Koninkrijk beter af zou zijn buiten de EU.”
Strategische onafhankelijkheid betekent niet per definitie dat de verschillende machtsblokken volledig zelfvoorzienend moeten worden. Het komt erop aan nieuwe evenwichten te zoeken.
Jeroen Van Boeckel, Portfolio Manager KBC Asset Management
Jezelf opnieuw uitvinden, biedt opportuniteiten
“Mensen gaan dikwijls uit van het ergste, maar de geschiedenis leert ons dat moeilijke tijden altijd innovatieve oplossingen opleveren”, zegt Van Boeckel. Om de uitdagingen van de nieuwe, multipolaire wereld het hoofd te bieden, zullen landen en industrieën zich deels heruitvinden. “Strategische onafhankelijkheid betekent niet per definitie dat de verschillende machtsblokken volledig zelfvoorzienend moeten worden”, aldus Van Boeckel. “Het komt erop aan nieuwe evenwichten te zoeken. Niet langer blindelings vertrouwen op één flessenhals in de productieketen, of op één autoritair, onberekenbaar regime.”
Strategische onafhankelijkheid vraagt om innovatie en diversificatie, die op hun beurt de productiviteit, efficiëntie en concurrentiekracht van de wereldeconomie vergroten.
Dirk Sebrechts, Portfolio Manager KBC Asset Management
- Technologische vooruitgang ondersteunt re-shoring
De handelsrelaties van morgen zullen anders zijn dan die van vandaag. “Willen we een aantal logistieke ketens verkorten en tegelijk onze afhankelijkheid van sommige regimes verminderen, dan moet productie gedeeltelijk opnieuw naar Europa”, zegt Van Boeckel. “Dat noemen we re-shoring.” “Of ten minste productie dichter bij de afzetmarkten brengen”, vult Sebrechts aan. “Dat is near-shoring.” Ook friend-shoring duikt steeds meer op, waarbij bevriende naties profiteren van de outsourcing van productie.
“Een van de belangrijkste drijfveren achter globalisering was het streven naar kostenefficiëntie en dus offshoring van productie naar lagelonenlanden. De toenemende digitalisering en automatisering maakt dat loonkosten een minder grote rol gaan spelen in de totale productiekosten”, vult Van Boeckel nog aan.
- Inzetten op Research & Development
Innovatie bepaalt de economische vooruitgang. De zoektocht naar bijvoorbeeld energieonafhankelijkheid heeft geleid tot nieuwe ontwikkelingen in hernieuwbare energiebronnen. Het creëren van meer onafhankelijkheid op het gebied van data heeft geleid tot revelaties in cloud computing of kunstmatige intelligentie. “Uit onderzoek blijkt dat een innovatief land of bedrijf zich beter onderscheidt, effectiever concurreert en nieuwe marktmogelijkheden beter benut”, zegt Sebrechts.
“Dat alles brengt ons bij de nood aan nieuwe profielen op de arbeidsmarkt”, aldus Van Boeckel. “Er zijn specifieke vaardigheden en kwalificaties nodig in deze nieuwe economie. Menselijk kapitaal blijft belangrijk. Net als levenslang leren.”
Een thematische beleggingsaanpak loont in een nieuw wereldbeeld
Bij thematisch beleggen draait alles om anticiperen op ontwikkelingen, ingegeven door grote macro-economische of structurele trends. “Wat ons onderscheidt, is onze aanpak”, zijn Van Boeckel en Sebrechts het eens, “waarbij strategen, economen en analisten hun kennis en expertise samenbrengen om tot een sterke visie te komen, waar we dan onze investeringsbeslissingen op afstemmen.”
We schuiven in dit kader drie beleggingsthema’s naar voor:
- Energietransitie en –onafhankelijkheid, inclusief materiaaltransitie en -onafhankelijkheid
De verschuiving van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energiebronnen, evenals de ontwikkeling van energieopslag en distributiesystemen biedt kansen voor beleggers. Aangezien een succesvolle energietransitie mede bepaald wordt door de beschikbaarheid van schaarse grondstoffen uit een klein aantal landen – bijvoorbeeld lithium – staan ook alternatieve grondstoffen en productieprocessen centraal in dit thema.
- Gebruik en veiligheid van data
Investeerders die geïnteresseerd zijn in digitale transformatie, innovatie en cyberbeveiliging, vinden hier hun gading. Denk aan het genereren, verwerken en beschermen van gegevens, evenals de toepassing van gegevensanalyse en kunstmatige intelligentie.
- Productie-efficiëntie
Naast het verzekeren van een eigen bevoorrading van grondstoffen en materialen, zijn innovaties in robotica en automatisering van processen cruciaal om de eigen productiviteit op te krikken. Steeds meer werk, over alle sectoren heen, zal met geavanceerde robots verricht worden, met als doel de winstgevendheid en dus de economische groei te verhogen.
Door in te zetten op de juiste thema’s biedt de nieuwe geopolitieke trend van strategische onafhankelijkheid ook opportuniteiten voor de belegger.
Jeroen Van Boeckel, Portfolio Manager KBC Asset Management
Meer lezen over thematisch beleggen?
Dit artikel is louter informatief en mag niet als beleggingsadvies beschouwd worden.
