Duurzaamheid komt niet vanzelf. Met de juiste aandachtspunten kan een onderneming transformeren tot een voorloper op het vlak van duurzaamheid. Die omslag is in essentie een veranderingsproces dat een effect heeft op heel wat onderdelen van de onderneming. Daarbij zijn enkele zaken cruciaal.
Geen enkele onderneming kan het nog maken om de volgende generatie op te zadelen met de nadelige effecten van haar activiteiten. De samenleving pikt dat niet langer. De omslag naar een duurzame onderneming is geen vrijblijvende keuze, het is een must.
Wim Eraly, algemeen directeur Corporate Banking KBC België
Soms lijken er goede redenen te zijn om te talmen met de shift naar een duurzame onderneming
"De meeste zaken zijn nochtans makkelijk te counteren. Het komt er vooral op aan om een visie te ontwikkelen en van daaruit iets in beweging te zetten", zegt Filip Ferrante, directeur Corporate Sustainability van KBC-groep.
Elke stap die je hierbij kunt zetten, is er ééntje in de goede richting. Als de ene technologie nog niet op punt staat, dan is er misschien een andere technologie beschikbaar die al minstens een deel van de oplossing kan zijn. Het financiële plaatje van een investering oogt doorgaans ook rooskleuriger als de besparingseffecten op de lange termijn worden ingecalculeerd. En wie wacht tot de regelgeving helemaal op punt staat, dreigt met weinig tijd om zich voor te bereiden snel ingrijpende veranderingen te moeten doorvoeren.
In de transitie naar een duurzame onderneming komt het erop aan om geregeld te checken of de prioriteiten wel juist liggen. Stakeholders kunnen daarover cruciale feedback geven.
"Door te spreken met werknemers, klanten, leveranciers, aandeelhouders, ngo’s of lokale overheden, trek je externe visies aan binnen de onderneming. Al die verschillende stakeholders kunnen de bedrijfsstrategie challengen. Dat biedt inspiratie en leidt tot innovatie", zegt Filip Ferrante.
Tegelijkertijd moet een onderneming wel beseffen dat al die verschillende stakeholders ook andere prioriteiten hebben. Een onderneming kan niet aan alle wensen voldoen.
"Het is belangrijk om te spreken met de stakeholders. Maar een onderneming moet vervolgens wel zelf beslissen welke zaken het uit die gesprekken meepakt en welke niet", zegt Filip Ferrante.
Veel bedrijven weten niet waar ze moeten beginnen bij het uitwerken van hun duurzaamheidsvisie. De Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties worden dan vaak aangehaald als een waardevolle kapstok. Het gaat om 17 doelstellingen die als inspiratie kunnen dienen om prioriteiten te kiezen.
"De laatste cruciale stap is om daar ook concrete doelstellingen aan te koppelen. Zolang dat niet gebeurt, zal er ook niets worden aangepakt", zegt Xavier Baeten, die corporate sustainability and responsibility doceert aan de Vlerick Business School.
Omwille van de grote urgentie gaat veel aandacht naar de klimaatopwarming en maatregelen om de CO2-uitstoot te reduceren. Maar duurzaamheid gaat over veel meer dan enkel het klimaat.
Het gaat ook over
"Elk bedrijf moet analyseren waar het de grootste impact kan hebben." zegt Xavier Baeten.
Duurzaamheid is een complexe uitdaging. De tijd is voorbij dat een sustainability manager op z’n eentje vorm moet geven aan het duurzaamheidsbeleid.
"Een duurzame onderneming heeft nood aan specialisten op uiteenlopende domeinen: van duurzame mobiliteit tot diversiteit. Als die competenties intern niet aanwezig zijn, is het aangewezen om daar externe hulp voor te zoeken", zegt Xavier Baeten.
Duurzame ondernemingen kiezen niet voor winstmaximalisatie op de korte termijn.
"Ook duurzame bedrijven mogen winst maken", volgens Xavier Baeten. "Maar de visie op winst moet wel veranderen. In het oude model heeft een negatieve impact op het milieu geen enkele impact op het financieel resultaat van de onderneming. Daardoor wordt de rekening doorgeschoven naar de maatschappij. Dat wordt nu niet meer aanvaard."
Vandaag moeten ondernemingen duurzame waarde creëren. Het financiële luik is daarvan slechts één onderdeel. Dat houdt in dat een bedrijf bereid moet zijn om duurzame investeringsbeslissingen te nemen met het oog op de lange termijn, ook als daar op korte termijn geen winst aan vasthangt.
De duurzame transitie begint bij het topmanagement en sijpelt zo door naar de rest van de onderneming.
"Duurzaamheid kan niet enkel van onderuit vertrekken", zegt Wim Eraly. "Dan ontstaan er te veel silo’s met elk hun eigen prioriteiten. Zo krijg je nooit de focus en de middelen om zaken structureel te veranderen."
Xavier Baeten bevestigt: "Duurzaamheid moet echt leven doorheen de hele onderneming. Dat begint bij de raad van bestuur en het topmanagement. De grote uitdaging is vaak om vervolgens alle medewerkers te engageren, want duurzaamheid laat zich niet opdringen. Daarvoor kun je grote sensibiliseringscampagnes opzetten, maar uiteindelijk komt het er vooral op aan om te spreken met werknemers en te achterhalen wat voor hen belangrijk is en wat zij willen bereiken. Het is pas wanneer ze zelf oprecht geloven in wat ze doen, dat ze dat ook zullen uitstralen naar de klanten waarmee ze rechtstreeks contact hebben."
Duurzaamheid zit in de kern van onze bedrijfsstrategie.
"De groene trend is de enige goede optie voor de toekomst en is het speerpunt van onze bedrijfsstrategie", zegt Carl Bruynseels, technisch directeur van Alro Group. Het coating- en lakbedrijf is toeleverancier van grote auto- en vrachtwagenproducenten. Zo worden vandaag in Dilsen-Stokkem al onderdelen gecoat voor de elektrische wagens van Audi en Volvo. Ook Porsche doet een beroep op de expertise van Alro.
Traditioneel voorziet Alro uiteenlopende auto-onderdelen van een laklaag of een coating. Maar de elektrificatie in de autosector zorgt voor nieuwe opportuniteiten. Vooral de onderdelen in de batterijbehuizing van elektrische wagens vormen een nieuwe niche. Die onderdelen vergen een specifieke behandeling. Voor een optimale geleiding moeten alle oppervlakten die op mekaar gemonteerd worden, minutieus lakvrij worden gehouden. Vroeger gebeurde dat met plakband, maar via eigen R&D ontwikkelde Alro daarvoor een lasertoepassing. Daarnaast ging Alro ook een partnerschap aan met het Duitse bedrijf IPC, dat een coating ontwikkelde voor de behuizing van accu’s voor elektrische wagens. Die coating kan de verspreiding van een brand aanzienlijk vertragen.
Alro speelt niet alleen met nieuwe technologie in op de duurzame transitie. Ook de eigen productieprocessen werden de voorbije jaren veel duurzamer. Waar mogelijk gebruikt de onderneming watergedragen lak in plaats van meer vervuilende solventgedragen lak. En het uitbakken van de gelakte onderdelen gebeurt intussen op lagere temperatuur, waardoor de ovens minder energie verbruiken. Het restwater van de productieprocessen wordt ook maximaal hergebruikt en het bedrijf wekt zelf energie op met zonnepanelen en twee windturbines. "We trachten onze ecologische voetafdruk zo klein mogelijk te houden. Want er is onmiskenbaar een groene revolutie aan de gang. We merken het aan onze klanten, die steeds vaker eisen stellen op het vlak van duurzaamheid. Mochten we daar zelf niet zo sterk op inzetten, dan zou het vaak niet eens de moeite zijn om nog een offerte op te stellen", besluit Carl Bruynseels.
In Start to Shift, een podcast van KBC en Tijd Connect, bespreekt Evy Gruyaert samen met Mathieu Neirinck, program manager Sustainability bij KBC en Xavier Baeten, professor in Reward & Sustainability Vlerick Business School hoe een onderneming vlot de eerste of volgende stappen richting duurzaamheid kan zetten.
KBC wijst er uitdrukkelijk op dat het gebruik van termen als 'groen' en 'duurzaam' op deze webpagina / in voormelde video geenszins suggereert dat wat wordt beschreven al (volledig) in overeenstemming is met de EU-Taxonomie.
