Veelgestelde vragen over ESG & beleggen

Om onze maatschappij duurzamer te maken, moet ook de financiële sector forse inspanningen doen. Die ambities zijn gekend als ESG. En dat staat voor Environment (milieu), Social (sociale zaken) & Governance (goed bestuur).

Die ambities zijn wettelijk vastgelegd in het EU Actie Plan voor de financiering van duurzame groei en heeft onder meer geleid heeft tot de  EU-Verordening over de totstandbrenging van een kader ter bevordering van duurzame beleggingen (‘EU-Taxonomieverordening’), de EU-Verordening over informatieverschaffing over duurzaamheid in de financiële sector  (‘SFDR’) en de integratie van duurzaamheidsfactoren in MiFID II.  

Door deze regelgeving kun je je eigen duurzaamheidsvoorkeuren opgeven. Je beleggingen worden op 3 verschillende manieren bekeken, met telkens een andere insteek. De financiële producten die KBC je voorstelt, moeten daar aan voldoen. 

ESG zoekt naar een evenwicht tussen financieel economische resultaten, transparantie, sociale belangen en milieu. In tegenstelling tot wat algemeen aangenomen werd, blijkt dat die balans leidt tot betere resultaten voor bedrijven én de samenleving. Er is een brede consensus dat ESG-doelstellingen uiteindelijk een meerwaarde creëren voor bedrijven, zowel voor risicobeperking als waardecreatie.

Bron: Environmental, Social & Governance (ESG) - Private Equity - PwC
 

In haar streven naar duurzaam beleggen heeft de EU wijzigingen aangebracht in de MiFID-II geschiktheidsregels. Die moetern ervoor zorgen dat tijdens het beleggingsadvies en het portefeuillebeheer rekening wordt gehouden met jouw voorkeuren op het gebied van milieu, maatschappij en goed bestuur (ESG). Die bevraging maakt deel uit van het beleggersprofiel.

Concreet kun je als belegger aangeven in welke mate je wilt investeren in:

• Duurzame beleggingen (SFDR). Je kunt zelf het minimumpercentage duurzame beleggingen (volgens SFDR) bepalen, dat de financiële producten (die KBC jou adviseert) moeten bevatten. 
• Ecologisch duurzame beleggingen (EU Taxonomieverordening). Je kunt  zelf het minimumpercentage ecologisch duurzame beleggingen (volgens de EU-Taxonomieverordening) bepalen dat de financiële producten (die KBC jou adviseert) moeten bevatten.
• Financiële instrumenten die rekening houden met de ongunstige effecten op duurzaamheidsfactoren (PAI). Je kunt zelf indicatoren, opgedeeld in  milieu- en sociale thema’s kiezen, zodat je beleggingen de ongunstige effecten op de duurzaamheidsfactoren onder deze thema’s kunnen beperken.

SFDR staat voor Sustainable Finance Disclosure Regulation oftewel de Europese regels voor informatieverstrekking over duurzaamheid in de financiële sector. 

Die wetgeving geeft je meer transparantie over de duurzaamheid van je beleggingsproducten. Zowel in een bijlage bij het prospectus, het jaarverslag als in de SRD (sustainability-related document gepubliceerd op de website) vind je duurzaamheidsinformatie.

Wat zijn ‘duurzame beleggingen’?

Duurzame beleggingen (volgens SFDR) zijn investeringen in economische activiteiten die bijdragen tot een milieudoelstelling, bijvoorbeeld het beperken van het gebruik van fossiele brandstoffen of een sociale doelstelling, bijvoorbeeld een genderneutraal loonbeleid.
Bovendien mogen die beleggingen in een economische activiteit geen nadelige invloed hebben op de andere doelstellingen.

SFDR legt ook de definitie vast van wat een ‘duurzame belegging’ is:

• Een milieudoelstelling (E), zoals gemeten met behulp van essentiële indicatoren voor het rendement van hulpbronnen voor het gebruik van energie, hernieuwbare energie, grondstoffen, water en land, de productie van afvalstoffen en de uitstoot van broeikasgassen, of aan de hand van de impact op de biodiversiteit en de circulaire economie
  
  
• Een sociale doelstelling (S), zoals de bestrijding van ongelijkheid of de bevordering van de sociale cohesie, de sociale integratie en de arbeidsverhoudingen, of een investering in menselijk kapitaal of in economisch of sociaal achtergestelde gemeenschappen
  
  
• Op voorwaarde dat dergelijke investeringen geen significante nadelige invloed hebben op een van deze doelstellingen en dat de ondernemingen waarin wordt geïnvesteerd goede bestuurspraktijken (G) volgen, in het bijzonder met betrekking tot gezonde bestuursstructuren, werknemersrelaties, beloning van het personeel en naleving van belastingvoorschriften

De Europese SFDR zorgt ervoor dat de ESG-informatie transparant en vergelijkbaar is om greenwashing tot een minimum te beperken. Dat betekent dat producenten en adviseurs op hun publieke websites een heleboel informatie moeten verstrekken. Voor producten (zoals fondsen of tak23 beleggingsproducten) moet er aanvullende informatie over duurzaamheid moet worden toegevoegd aan precontractuele documenten (zoals het prospectus) en periodieke publicaties (zoals het jaarverslag).

We maken een onderscheid tussen drie verschillende types van  financiële producten:

• Producten die geen duurzame investering als doelstelling hebben, en geen ecologische en/of sociale kenmerken promoten (artikel 6).
• Producten  die ecologische en/of sociale kenmerken promoten (artikel 8).
• Producten die een duurzame doelstelling hebben (artikel 9).

Dit is een Europees classificatiesysteem om te bepalen welke economische activiteiten ecologisch duurzaam zijn. Een bedrijfsactiviteit is ecologisch duurzaam als:

• ze fundamenteel bijdraagt aan minstens 1 van de volgende milieudoelstellingen (op basis van Technische Screening Criteria): 
  
  • vermindering (mitigatie) van klimaatverandering
  • aanpassing (adaptatie) aan klimaatverandering
  • duurzaam gebruik en bescherming van water en duurzame exploitatie van mariene hulpbronnen
  • transitie naar een circulaire economie, afvalpreventie en recycling
  • preventie en bestrijding van verontreiniging (pollutie) 
  • bescherming van gezonde ecosystemen (biodiversiteit)
• ze geen afbreuk doet aan de andere 5 milieudoelstellingen,
  
• ze sociale en bestuurlijke elementen toetst aan minimumnormen die moeten worden gehaald. 

Enkel als aan die vereisten is voldaan, worden de bedrijfsactiviteiten volgens de EU-Taxonomieverordening als ecologisch duurzaam beschouwd.

Met de Green Deal heeft de EU zich tot doel gesteld tegen 2050 het eerste klimaatneutrale continent te worden. De EU heeft ook doelstellingen voor andere milieuthema's.

Om deze doelstellingen te behalen, heeft de EU onder meer een actieplan om de financiering te kanaliseren in de richting van duurzame investeringen. Als onderdeel van dat plan wilde de EU een definitie geven van duurzame en groene activiteiten: een taxonomie dus.

Op die manier is het voor iedereen duidelijk welke projecten/investeringen daadwerkelijk ecologisch duurzaam zijn en welke projecten niet ambitieus genoeg zijn om 'groen' te worden genoemd. De EU Taxonomie maakt ook de zogenaamde 'greenwashing' moeilijker.

Greenwashing betekent dat een bedrijf of organisatie zich groener voordoet dan het daadwerkelijk is. Het lijkt alsof het weloverwogen omgaat met het milieu en/of andere maatschappelijke thema's, maar dat blijkt niet meer dan 'een likje verf' te zijn.

Bedrijven moeten rapporteren over welk percentage van hun activiteiten en investeringen ecologisch duurzaam zijn volgens de EU-Taxonomieverordening. Dat zal de transparantie vergroten en greenwashing voorkomen, aangezien dezelfde criteria van de EU-Taxonomie moeten worden toegepast.

Ook een financiële instelling zoals KBC moet rapporteren over hoeveel duurzame activiteiten we financieren en dat voor al onze activiteiten. We moeten dus rapporteren hoeveel procent van onze kredieten, verzekeringen, fondsen, enz. voldoen aan de EU-Taxonomieverordening. Dat vereist specifieke data, die verschillen per activiteit.

De EU-Taxonomieverordening evalueert een activiteit (bijvoorbeeld een investeringsproject of een bedrijfsactiviteit) op de 6 milieugebieden.

Een voorbeeld: bedrijf X produceert zonnepanelen in Europa. Dat kan een ecologisch duurzame activiteit zijn, namelijk vermindering (mitigatie) van klimaatverandering  volgens de EU Taxonomieverordening wanneer:

• er een significant positieve impact is van de activiteit,
  
• er geen significant negatieve impact is van de activiteit,
  
• het bedrijf als geheel zich houdt aan sociale minimumnormen, zoals ethisch gedrag. 
  

Wanneer aan al deze voorwaarden tegelijk is voldaan wordt de bedrijfsactiviteit als ecologisch duurzaam beschouwd. Als de activiteit goed is voor 10% van de omzet van bedrijf X, en de overige bedrijfsactiviteiten niet in aanmerking komen, dan is bedrijf X 10% ecologisch duurzaam. 

De EU taxonomieveroredening omvat vandaag alleen klimaat- en milieudoelstellingen. Sociale doelstellingen volgen later. Bedrijven rapporteren vandaag dat voor slechts 2 van de 6 doelstellingen, en niet alle beursgenoteerde bedrijven zijn daartoe al verplicht. 

Welke bedrijven (en vanaf wanneer) moeten rapporteren, wordt bepaald door andere Europese wetgeving zoals de NFRD (Non-Financial Reporting Directive) en de CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), die de NFRD-wetgeving zal vervangen. Daardoor is de beschikbare data vandaag eerder beperkt. Dat zal komende jaren verbeteren, wanneer meer en meer bedrijven cijfers publiceren in hun jaarverslagen.

Economische activiteiten kunnen positieve, maar ook ongunstige effecten hebben op duurzaamheidsfactoren. Principal Adverse Impacts (PAI) duiden op de ongunstige uitwerking van beleggingsbeslissingen op duurzaamheidsfactoren zoals het milieu, het sociale kader, respect voor de mensenrechten en anti-corruptie.

Ook bij KBC rapporteren we met welke ongunstige effecten op duurzaamheidsfactoren we bij onze beleggingsbeslissingen rekening houden. Meer informatie hierover vind je terug in de bijlage bij het prospectus of de bijlage bij het beheersreglement.

De Europese Commissie denkt dat klanten en beleggers die informatie zullen gebruiken om de ondernemingen te selecteren waarvan ze producten of diensten willen kopen, en dat ze zich zullen richten op ondernemingen die ongunstige effecten op duurzaamheidsfactoren zo veel mogelijk proberen te beperken.

Ook hoopt ze dat dit een 'trickle-down effect' (dus een sterke commerciële stimulans) zal hebben voor onderliggende ondernemingen waarin wordt geïnvesteerd en productaanbieders zal stimuleren om het soort 'normen' aan te nemen dat de Commissie algemeen toegepast wil zien op het gebied van klimaatverandering, diversiteit, anti-omkoping, enz.

Voorbeelden zijn de uitstoot van broeikasgassen, gevaarlijk afval, vervuiling van waterbronnen, biodiversiteitsverlies, controversiële wapens, of het ontbreken van een anti-corruptie- en anti-omkopingsbeleid.

We delen ze in thema’s in: 

• Voor beleggingen in bedrijven:
  o Broeikasgassen
  o Biodiversiteit
  o Water
  o Afval
  o Sociale zaken en werknemers
  
  
• Voor beleggingen in landen en supranationale instellingen:
  o Milieu
  o Sociaal

• Voor beleggingen in vastgoedactiva:
  o Fossiele brandstoffen
  o Energie-efficiëntie
  

Onder deze thema’s zijn de 18 verplichte indicatoren van tabel 1 opgedeeld.

Een belegging kan rekening houden met deze belangrijkste ongunstige effecten door: 

• uitsluitingscriteria toe te passen, waarbij bijvoorbeeld fossiele brandstoffen worden uitgesloten,
• beleggingsdoelstellingen vast te leggen, bijvoorbeeld door te beleggen in bedrijven die hun broeikasgasuitstoot doen dalen,
• door bedrijven formeel aan te spreken om hun belangrijkste ongunstige effecten op duurzaamheidsfactoren te beperken,
• stemrechten te gebruiken om tijdens aandeelhoudersvergaderingen van bedrijven milieu-, sociale- en goed-bestuur-thema's te stemmen. 

KBC draagt duurzaamheid hoog in het vaandel. We waren pionier in België met het eerste verantwoorde beleggingsfonds in 1992 en het eerste verantwoorde pensioenspaarfonds. Ook vandaag en morgen blijven we daarop inzetten.

We hebben een eigen duurzaamheidsaanpak waarbij we als eerste aanbod verantwoorde beleggingen adviseren.

We hebben onze duurzaamheidsstrategie afgestemd op de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties (beter gekend als de Sustainable Development Goals of SDG’s).

Op basis van deze doelstellingen hebben we onze strategie vertaald in drie hoekstenen:

• positieve impact op de samenleving vergroten
• negatieve impact op de samenleving beperken
• verantwoord gedrag stimuleren bij alle medewerkers
  

We delen onze strategie, realisatie en verbeterpunten transparante in het Verslag aan de Samenleving , een jaarlijkse publicatie over hoe we onze rol in de samenleving opnemen en samen met onze klanten werken aan een duurzamere toekomst. Ook het volledige Duurzaamheidsverslag is in het Engels beschikbaar op de KBC-website.