De laatste munt die ik kocht, heeft eeuwen onder water gelegen

Oude munten worden vaak gezien als een investering, zeker in de Angelsaksische landen. Het creëren van meerwaarde is niet uitsluitend de insteek van verzamelaar Jan Laureys. ‘Mij gaat het in de eerste plaats over de geschiedenis, over de munten als getuigen van het verleden.’

Jan Laureys werkt sinds jaar en dag voor de IT-dienst van KBC. Een flink deel van zijn vrije tijd gaat naar het verzamelen, kopen en verkopen van munten. ‘Ik ben gepassioneerd door de Bourgondische en de Spaanse Nederlanden, en de munten van die tijd. Voor veel mensen was die periode, die grofweg liep van 1400 tot 1700, een openbaring in de televisiereeks “Het verhaal van Vlaanderen”.

De meeste Vlamingen weten er maar weinig over terwijl ze toch zo bepalend is geweest voor Vlaanderen en Europa. Ook de Griekse en Romeinse periode boeit me, omwille van de prachtige munten. En ik maak af en toe een zijsprongetje naar de kruistochten als ik iets moois kan kopen. Maar mijn specialisatie zijn toch vooral de Bourgondische en Spaanse Nederlanden.’

‘Het verzamelen van munten hoeft niet noodzakelijk veel geld te kosten. Ook een jongere kan met een beperkt budget beginnen aan een verzameling. De prijzen variëren van een paar euro tot een paar miljoen euro. Munten worden wel steeds meer big business. De prijzen zaten al enkele jaren in de lift, na corona en door de oorlog in Oekraïne is nog een versnelling hoger geschakeld. In Londen is onlangs een muntje verkocht voor meer dan drie miljoen pond.’

‘Als munten ook gezien worden als een investering – zeker in Angelsaksische landen, dan komt een ander soort kopers op de markt en swingen de prijzen de pan uit. Mijn persoonlijke mening is dat er soms toch wel munten gehypet worden, dat hun waarde wordt opgeblazen.’

‘Ik ben geen wetenschapper. Mij gaat het vooral om de geschiedenis. “Als die munten konden praten”, dat is mijn insteek. De geschiedenis die eraan vasthangt, prikkelt mijn verbeelding. Munten zijn voor mij in de eerste plaats getuigen van het verleden. Daarnaast ga ik uitsluitend voor topkwaliteit, voor munten die sowieso hun waarde zullen behouden. Kwaliteit hangt samen met de gravure en met hoe de munt geconserveerd is door de eeuwen heen. Je mag niet vergeten dat ze ooit een betaalmiddel was, door mensenhanden is gegaan en in geldbuidels heeft gezeten. Veel oude munten vertonen slijtagesporen, krassen, deuken door gebruik, vaak hebben ze vele jaren onder de grond gezeten of in het water gelegen. Ik had met mijn vader natuurlijk een goede leermeester om kwaliteit te leren beoordelen. En zoals met alles wat je verzamelt, moet je je goed informeren en documenteren, je moet vakliteratuur doornemen. Vroeger waren er ook veel meer muntenbeurzen dan nu. Die waren zeer interessant om te kijken, te vergelijken, te praten met andere verzamelaars met ervaring, bij te leren. Mijn vader was vroeger lid van het Europees Genootschap voor Munt- en Penningkunde. In lokale afdelingen kwamen verzamelaars maandelijks bijeen. Ze praatten, ruilden, kochten, verkochten. Verzamelaars kenden elkaar.’

‘Er zijn nog enkele beurzen maar de meeste zijn gestopt of denken aan stoppen. Enkele weken geleden was ik in Berlijn voor de Money Fair en daar was toch nog zeer veel interesse, ook van jonge mensen. Dat heeft me aangenaam verrast. Maar het meeste gebeurt inderdaad online. Zelf ben ik al vrij snel op de internetveilingen gesprongen, toen de grote veilinghuizen ermee begonnen. Toch vind ik het jammer dat het verzamelen van munten een grotendeels anoniem gebeuren is geworden. Ik wil de andere verzamelaars zien en leren kennen.’

‘Voor de Bourgondische en Spaanse periode is dat beperkt. Die munten werden nog met de hamer geslagen en met stempels die zeer snel versleten. Dat was handwerk, geen enkele munt is dezelfde. De onvolmaaktheid maakt het moeilijk om een malafide circuit op te zetten. De munten uit die tijd zijn ook allemaal vrij goed beschreven en geïnventariseerd in grootboeken die bewaard zijn gebleven. Als er ineens veel van die munten ergens opduiken, dan gaan er meteen knipperlichten af. Door ervaring leer je zelf evalueren en ook de veilinghuizen geven quoteringen. Munten uit de Griekse en Romeinse periode zijn iets anders. Naar de Romeinse goudstukken is er wereldwijd veel vraag, de prijzen zijn hoog, op het internet worden er soms verkocht die niet koosjer zijn. Ook de interesse in de munten van de Nederlanden mag overigens niet onderschat worden. Veel Amerikanen hebben hun roots hier en verzamelen munten uit interesse voor hun eigen geschiedenis. Ook in Spanje zijn er flink wat verzamelaars.’

‘Ja. Ik word door de jaren heen steeds kritischer als het over kwaliteit gaat. Ik probeer telkens betere stukken te kopen die toch aardig wat geld kosten. Om die te betalen, doe ik andere stukken van de hand die van mindere kwaliteit zijn.’

‘Deze morgen heb ik een munt ontvangen, die ik in Berlijn heb gekocht. Ze komt uit het wrak van ‘Het vliegend hert’, een schip van de Verenigde Oost-Indische Compagnie dat in 1735 met man en muis is vergaan voor Vlissingen en dat in de jaren 1980 is opgedoken. Die munt heeft dus een paar honderd jaar in het water gelegen. Aan de munten die ik verzamel, hangt vaak zo’n verhaal. Dat maakt ze voor mij interessant.’