Uw gezinswoning onbeslagbaar laten verklaren

Als zelfstandige kunt u de gezinswoning onbeslagbaar laten verklaren. Maar hoe werkt dat? En wat als u een deel van de woning beroepshalve gebruikt? Of wat als ze in een constructie van vruchtgebruik/blote eigendom zit?

Voor wie is dit van toepassing?

Elke zelfstandige kan de gezinswoning onbeslagbaar laten verklaren om te voorkomen dat eventuele schuldeisers er beslag op kunnen leggen. Het begrip 'zelfstandige' mag u ruim interpreteren: het gaat om zelfstandigen, vrije beroepers, bestuurders of zaakvoerders.

Het maakt hierbij niet uit of de activiteiten in hoofdberoep, bijberoep of na de pensionering uitgeoefend worden.

Hoe kunt u uw gezinswoning onbeslagbaar laten verklaren?

U moet hiervoor een verklaring afleggen bij de notaris, dit kost ongeveer 1.200 euro. Deze verklaring bevat een gedetailleerde beschrijving van de woning en de vermelding van de eigen, gemeenschappelijke of onverdeelde rechten.

Bent u gehuwd? Dan is de instemming van de echtgenoot noodzakelijk, ongeacht het huwelijksvermogensstelsel.

Enkel voor de gezinswoning

U kunt enkel uw gezinswoning onbeslagbaar laten verklaren, dus niet bijvoorbeeld uw tweede verblijf. Het is de plaats waar u als vrije beroeper echt woont, wat doorgaans uw domicilieadres is. Als u de woning in onverdeeldheid bezit omdat uw echtgenoot werknemer is en de andere helft bezit, slaat de onbeslagbaarheid enkel op uw aandeel.

In het geval van de opsplitsing tussen vruchtgebruik en blote eigendom geldt een gelijkaardige regeling. Dat zal bijvoorbeeld het geval zijn als u de blote eigendom heeft en uw vennootschap het vruchtgebruik.

Merk wel: wanneer u verhuist, gaat de bescherming verloren. U moet dan opnieuw een verklaring onbeslagbaarheid gezinswoning afleggen.

En wat als u uw gezinswoning gemengd gebruikt?

De meeste vrije beroepers hebben in hun gezinswoning vaak minstens een bureau of zelfs hun volledige praktijk. In dat geval moet de notariële verklaringsakte duidelijk vermelden wat het woongedeelte is, en wat het gedeelte voor de beroepsactiviteit.

Gebruikt u minder dan 30% (bijvoorbeeld 29,90%) voor beroepsdoeleinden, dan is er geen probleem. De volledige gezinswoning geniet bescherming door de verklaring onbeslagbaarheid gezinswoning. Is het beroepsgedeelte 30% of hoger, dan slaat de onbeslagbaarheid enkel op het woongedeelte van de gezinswoning.

Niet van toepassing op alle schulden

De verklaring biedt enkel bescherming ten opzichte van beroepsschulden. De schulden moeten met andere woorden verband houden met de professionele activiteit. Ook sociale en fiscale schulden (maar niet de personenbelasting, dit is een gemengde schuld) vallen hieronder.

Het biedt geen bescherming ten opzichte van gemengde schulden, dus schulden die ook een stuk privé zijn. Ook schulden als gevolg van een misdrijf worden niet gedekt, zelfs als ze betrekking hebben op de beroepsbezigheid. Wat ook niet gedekt wordt, zijn schuldvorderingen op basis van een kennelijke bestuursfout die heeft bijgedragen tot het faillissement.

Let wel: de onbeslagbaarheid geldt enkel voor schuldvorderingen die na de overschrijving op het hypotheekkantoor zijn ontstaan.

Tot wanneer is de bescherming geldig?

De bescherming eindigt op het moment dat u overlijdt. Uw erfgenamen blijven dus bescherming genieten ten opzichte van vroegere schulden. De bescherming eindigt niet in geval van een scheiding, een verandering van zelfstandige activiteit, het verlies van de hoedanigheid van zelfstandige of een faillissement.

Wat als u afstand wilt doen van de onbeslagbaarheid?

Op elk moment kunt u bij de notaris weer afstand doen van de onbeslagbaarheid van uw gezinswoning. Wilt u een krediet afsluiten? Dan zal uw bank u wellicht vragen om afstand te doen van de onbeslagbaarheid van uw woning, tenzij u natuurlijk andere waarborgen kunt geven.