Eén van de grootste uitdagingen voor familiale grondgebonden bedrijven is het overdragen van het onroerende gedeelte – de gebouwen en de landbouwgronden - naar de volgende generatie: vaak zal immers slechts één van de kinderen het landbouwbedrijf overnemen. Hoe zit het dan met die andere kinderen?

Indien hij of zij het landbouwbedrijf en het bijbehorende patrimonium kan kopen, stelt er zich natuurlijk geen probleem. Maar tegenwoordig is het niet echt realistisch dat het ‘boerende kind’ deze overname volledig zal kunnen financieren, zelfs niet met behulp van een of meerdere leningen.

Hoe vind je als bedrijfsleider dan een goed evenwicht tussen de bedrijfszekerheid voor je opvolger (je wilt hem of haar voldoende schenken) en de zogenaamde ‘gelijkberechtiging’ voor die andere kinderen (je wilt dat alle kinderen uiteindelijk evenveel krijgen)?

En om dat evenwicht nog iets complexer te maken: hoe kan je in die oefening ook een appeltje voor de dorst voor jezelf voorzien na het jarenlange harde labour in je bedrijf: je wilt tenslotte nu toch ook kunnen genieten van je pensioen?

Het doet misschien wat vreemd aan om over je eigen opvolging na te denken, maar het heel belangrijk dat je dit tijdig doet zodat de verschillende mogelijkheden voor onroerende vermogensplanning kunnen overwogen worden. Enkel op die manier kan je de beste keuzes kan maken op maat van jouw uniek gezin: keuzes die rekening houden met iedereen in het gezin.

Als de opvolging niet goed geregeld is kan dit voor de familie veel vragen oproepen, die kunnen overgaan in ergernissen of zelfs ruzie. Een van de grootste horrorscenario’s is het ontstaan van familieruzies doordat er verdeeldheid ontstaat over het overdragen van het familiebedrijf.

Een bedrijfsoverdracht is een complex gebeuren waar heel wat factoren bij komen kijken. Een kleine greep uit de vele vragen waar je rekenening mee moet houden:

• Wat zijn je ambities? Wil je helemaal stoppen of wil je op kleinere schaal nog betrokken blijven? Kan ik mij een leven zonder bedrijf voorstellen? Wat zijn de ambities van je kinderen: misschien wil je dochter die nu verpleegkunde studeert maar ook graag kookt op termijn ook aan hoeveverwerking doen? Je kan beroep doen op een consultent van het Kenniscentrum Bedrijfsopvolging om de persoonlijke doelstellingen van alle gezinsleden helder en bespreekbaar te maken.
• Wat is de beste vermogensplanning in mijn situatie? Door de combinatie van grotere en meer gespecialiseerde bedrijven die veel kapitaalsintensiever worden, in een markt met prijzen die veel meer schommelen, is er veel onzekerheid over de financiële draagbaarheid van het bedrijf voor de volgende generatie. Maar wanneer je het bedrijf overdraagt voor een prijs onder de marktwaarde betekent dat wel dat je één van de kinderen bevoordeelt, terwijl je je kinderen graag gelijk behandelt. Bovendien zien we dat er vaak minder niet-bedrijfsvermogen aanwezig is (bv. bouwgronden) om te compenseren aan de andere kinderen dan bij vorige generaties het geval was. Hoe zorg je voor een aanvaardbare mix tussen bedrijfszekerheid, gelijkberechtiging en financiële zekerheid voor jezelf?
• Is je opvolger voldoende gemotiveerd en heeft hij of zij reeds de juiste vaardigheden? Opvolging is meer dan vroeger onomkeerbaar.
• Hoe neem ik de gronden die ik pacht in rekening bij de gelijke behandeling van alle kinderen? Dit is niet vanzelfsprekend, want het rendement van de pacht in de vorm van pachtinkomsten staat immers in wanverhouding tot de waarde van de grond. En is pachtoverdracht aan bevoorrechte familieleden tout court toegelaten: wat zegt de wetgeving hierover? Hier werkt pachtoverdracht als je opvolger de exploitatie wilt voortzetten in de vorm van een vennootschap?

In de meeste gevallen wordt een eigendom overgedragen door verkoop, ook binnen een familie. Kies je dan best voor een onmiddelijke of uitgestelde betaling? Wat is de impact op bestaande VLIF-steun? Wat doe je met kredieten die nog niet integraal terugbetaald zijn? Wanneer kan je voldoen aan een klein beschrijf zodat er minder registratierechten moeten betaald worden?

Daarnaast kan een deel van de eigendom geschonken worden. De schenking is een van de bekendste instrumenten van successieplanning. Draag je best tijdens je leven al een deel van je vermogen over zodat je erfgenamen minder belasting moeten betalen? Moet ik voorwaarden aan de schenking koppelen? Welk tarief geldt er voor een schenking van roerende goederen? Schenk je best via notariële schenking of via (al dan niet geregistreerde) handgift of bankgift: wat zijn de voor- en nadelen van ieder van deze manieren? Welke regeling bestaat er voor de schenking van het bedrijfsvermogen van een familiale onderneming (SFO’)? Welke bedingen kan je koppelen aan een schenking, zodat bijvoorbeeld de schenking bij een eventuele echtscheiding van je kind niet gedeeld moet worden met zijn of haar ex-partner: voorbehoud van vruchtgebruik, recht van bewoning, beding van conventionele terugkeer, … ? 

Hoe optimaliseer je een overdracht binnen een vennootschap? 

• Kies je voor overdracht van de aandelen via vererving, verkoop van de aandelen of schenking van de aandelen?
• Heb je een patrimoniumvennotschap nodig in het kader van patrimoniumbeheer?
• Welke vorm van patrimoniumvennootschap kies je dan?

Laat je goed omringen en begeleiden. Neem contact op met één van onze medewerkers om je plannen concreet vorm te geven.

Interesse? Kom gerust even langs. We staan voor je klaar in elke fase: zowel bij de start, de groeifase als het overlaten van je zaak. Onze experts helpen je met de juiste oplossingen zodat je het maximum haalt uit je investeringen.