“Het is goed om in groene energie te willen investeren, maar je moet ook daarin soms kritisch durven zijn voor jezelf.” Varkenshouder en groenteteler Johan Lavens uit Westrozebeke (Staden) is bewust bezig met het energievraagstuk op zijn bedrijf. Net daarom deed hij een beroep op ecoWise om zich hierin professioneel te laten begeleiden.

Johan Lavens runt samen met zijn vrouw Christel Baert een gemengd bedrijf, enerzijds bestaande uit een varkenstak en anderzijds uit de teelt van groenten voor de verwerking. Denk daarbij aan aardappelen, wortelen, schorseneren, bonen en spinazie. Voor de eigen varkens wordt er ook mais voor de korrel (CCM) geteeld. Bij de varkens gaat het om een gesloten bedrijf van 300 zeugen en bijbehorende afmest. 

Bedrijfsfiche
 

• Gemengd groenten- en varkensbedrijf met mestverwerking 
  
• • Ligging: Westrozebeke (Staden)

Aanpalend aan het bedrijf is er de mestverwerking Bio 6, een samenwerkingsverband van Johan met vijf andere varkensboeren om via een biologie mest te verwerken. “We hebben de mestverwerking ondertussen al zeventien jaar. Dat is natuurlijk niet altijd rozengeur en maneschijn, maar de samenwerking is zeker een goede beslissing gebleken.”De mestverwerking is een biologie, waarbij de mest gescheiden wordt met een centrifuge. Ook het varkensbedrijf met de brijvoerinstallatie en de industriegroenten zorgen voor een jaarlijks elektriciteitsverbruik van in totaal meer dan 700.000 kWh. De installatie van een middenspanningscabine was een belangrijke stap in het onder controle krijgen van de elektriciteitsfactuur, maar Johan zocht bijkomende stappen.

“We hebben zonnepanelen, maar ik heb daar eigenlijk lang over getwijfeld. Ik had zorgen rond het brandrisico. Maar waar ik echt van droomde was een windmolen.” Na een administratieve procedure van twee jaar is de vergunning nu helemaal binnen, waardoor er binnenkort een Eocycle-windmolen bij de stallen zal verschijnen. Met een ashoogte van 31 meter, wieken van 17 meter en een motor van 200 kW verwacht Johan op jaarbasis meer dan de helft van het verbruik te kunnen afdekken. 

Volgens de windkaarten en een onafhankelijke prognose is dat voor de specifieke locatie van Johan een goede beslissing. Maar geen twee boerderijen zijn hetzelfde en de technologie en regelgeving wijzigen voortdurend. Ook Johan is er zeker van dat hij in de toekomst nog andere stappen zal kunnen of moeten zetten. “Alleen is het voor ons boeren niet altijd eenvoudig om altijd up-to-date te blijven met de recentste evoluties en regels. Ik wil investeren in groene energie, maar niet blind. 

Alles wat in de markt wordt gezet, wordt door de verkoper ervan voorgesteld als een goede investering. Maar als boer wil je niet alleen de voordelen zien, maar ook eventuele nadelen en een onafhankelijk beeld krijgen. Ik was op zoek naar advies van een neutrale partij.”

Daarom kwam hij via zijn KBC-contactpersoon uit bij ecoWise, een dochteronderneming van KBC. Een jong bedrijf, waar Jan Germonprez al van bij de start betrokken is. “Wij gaan altijd eerst rond de tafel zitten om een energie-audit te doen. We vragen de gebruikscijfers op en doen een factuuranalyse. Doordat we al veel energieprofielen van land- en tuinbouwers gezien hebben, kunnen we de vergelijking maken met soortgelijke bedrijven. Dat alleen al kan soms de ogen openen.”

Voor het bedrijf van Johan bijvoorbeeld viel het piekverbruik op, veroorzaakt door de beluchtingspompen van de biologie in de mestverwerking. Door die beluchtingsmomenten te spreiden, konden de pieken afgevlakt worden, wat onmiddellijk een gevolg heeft voor het capaciteitstarief. Met jaarwisseling verhoogde de netbeheerder de tarieven aanzienlijk, waardoor deze oefening nog belangrijker wordt.

Jans ervaring is dat veeteeltbedrijven meestal een vrij constant verbruik hebben doorheen de dag en zelfs doorheen het jaar. Dan kan bijvoorbeeld een dynamisch energietarief interessant zijn. Dat is des te meer zo wanneer de boer in kwestie grote verbruikers kan sturen, zoals bijvoorbeeld diepvriezers of e-boilers. Op deze manier doen deze dienst als batterij. “Een goede sturing van alle energie-opwekkers en verbruikers is de toekomst”, gelooft Jan rotsvast.

Batterijsystemen zijn in felle opmars. “Op een jaar tijd is de prijs per kWh grofweg gehalveerd. De laatste negen maanden doen we dus ook altijd een batterijsimulatie”, vertelt Jan. De aanwezigheid van een batterij kan ook mogelijkheden bieden naar het plaatsen van extra zonnepanelen. Door meer zelfgeproduceerde energie te gebruiken, vergroot je de marktonafhankelijkheid. Eventueel kan de boer ook kiezen om te handelen op de onbalansmarkt, maar gezien de hoge onvoorspelbaarheid van die markt is dat iets waar ecoWise geen standpunt in neemt, maar wel op de risico’s wijst. “Na de bespreking en analyse maken wij een rapport op met aanbevelingen. Indien mogelijk doen we daarbij een inschatting naar de terugverdientijden. We betrekken daarbij de fiscale aspecten en we bespreken de geldende regelgeving. We schetsen het volledige plaatje, dat soms erg snel verandert, denken we maar aan VLIF-wetgeving.”

Johan: “Van iemand die zonnepanelen komt leggen, mag je niet verwachten dat die een zicht geeft op het gehele energievraagstuk op het bedrijf. EcoWise heeft dat inzicht wel, en ze zijn een onafhankelijke partij. Ik hoor bij collega’s dat ze ook op zoek zijn naar een onafhankelijke partij. De veranderingen op het vlak van energie gaan zo snel dat extern advies ook nodig is. Ook ik verwacht dat we de puzzel op ons bedrijf over een tweetal jaar opnieuw helemaal gaan moeten leggen. En dan doe ik opnieuw een beroep op ecoWise.”